Η Μαρίνα Χατζητουλούση είναι μια νέα καλλιτέχνις από την Ξάνθη, με πεδίο εξειδίκευσης τα εικαστικά. Είναι τελειόφοιτη της Σχολής Καλών Τεχνών του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης στα Γιάννενα και κατά τη διάρκεια της καραντίνας μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη, γεγονός καθοριστικό για την καλλιτεχνική της πορεία καθώς μέσα από αυτή την εμπειρία «μεγάλωσε»: Εμπνεύστηκε και δημιούργησε το καλύτερο έργο της το οποίο χρησιμοποίησε και ως πτυχιακή. Ένα έργο τέχνης αποτελούμενο από 22 γλυπτά, με τίτλο «Αστικό Διάκενο», που προβάλλει μια «αντίθετη» Θεσσαλονίκη: Εξαϋλώνει τους τοίχους και σφραγίζει τα παράθυρα για να δηλώσει ότι η πραγματική ιστορία δεν βρίσκεται στα κτίρια και τους τοίχους αλλά μέσα από αυτά.
Το «Αστικό Διάκενο» βραβεύτηκε από τον εκδοτικό οίκο Art Vue στις Βρυξέλλες και ήταν προσωπική επιλογή της Aleksandra Rowicka, μέλους της κριτικής επιτροπής.
Η Μαρίνα μίλησε αποκλειστικά στο cityportal για το έργο της, τα «θέλω» της, τη Θεσσαλονίκη σε συνάρτηση με την Τέχνη και την αισθητική της αλλά και για το πώς οραματίζεται η ίδια ιδανικά τη ζωή της ως καλλιτέχνις, τονίζοντας πάντα ότι το ιδανικό είναι υποκειμενικό και πολυδιάστατο και γι’ αυτό παραμένει άπιαστο.
Αστικό Διάκενο
«Η ιδέα ξεκίνησε στην καραντίνα και τον εγκλεισμό, την περίοδο που εγώ ήρθα από τα Γιάννενα στη Θεσσαλονίκη. Από την αρχή της καραντίνας, εγώ βρισκόμουν σε μια καινούργια πόλη και σε ένα καινούργιο σπίτι, και η μόνη διέξοδος μου προς τον έξω κόσμο ήταν το παράθυρό μου. Με το έργο μου ήθελα να πετύχω ακριβώς το αντίθετο: ότι δηλαδή τα ανοίγματα δεν είναι πραγματική επικοινωνία με τον έξω κόσμο, πρέπει να βγεις από το σπίτι. Με έναν διαφανή τοίχο η ιδιωτικότητά παύει να υπάρχει και υπάρχει έκθεση, ακριβώς όπως εκτεθιμένα είναι και αυτά τα κτίρια. Ήθελα να διαγράψω την ιδιωτικότητα και το στιβαρό μπετόν που χρησιμοποιήθηκε στην ανοικοδόμηση για να δείξω ακριβώς το αντίθετο από αυτό που αντιπροσώπευε ο τοίχος. Στο έργο ο τοίχος δεν είναι ούτε στιβαρός, ούτε προσφέρει απομόνωση. Αυτά τα κτίρια είναι μνημειακά, μεγάλα, επιβλητικά, υπερβολικά. Στο έργο βλέπεις το μη μνημειακό, το υλικό του έχει εξαϋλωθεί. Το φιλμ σαν υλικό είναι πολύ φθηνό, καμία σχέση με το στυλ της εποχής. Με την αντίθεση ήθελα να δείξω ότι η ιστορία είναι από κάτω είναι στη βάση, στα θεμέλια -εξ’ ου και ο καθρέφτης-. Το εσωτερικό του κτιρίου και η δομή του έχει αλλοιωθεί και ήθελα να υπάρχει αυτή η επαφή με το εσωτερικό.»
«Όταν έκανα βόλτες στη Θεσσαλονίκη εντυπωσιάστηκα από όλα αυτά τα επιβλητικά κτήρια. Μετά από μια προσωπική έρευνα ανακάλυψα ότι τα περισσότερα κτήρια ήταν μέρη της ανοικοδόμισης της πόλης μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1917. Όλα τα κτίρια που χρησιμοποίησα προέρχονται από την πυρύκαυστο ζώνη, δηλαδή όλα ανοικοδομήθηκαν μετά την πυρκαγιά και περίπου μέχρι τη δεκαετία του ’30 και ανήκουν στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης.»
«Ουσιαστικά πρόκειται για μία γλυπτική εγκατάσταση η οποία απαρτίζεται από 22 κομμάτια- «κτίρια». Το κάθε γλυπτό έχει δημιουργηθεί από φιλμ με τη χρήση της τεχνικής της μακέτας. Στο κάθε φιλμ υπάρχουν τσακίσεις για να δημιουργηθούν τα εξογκώματα. Έκανα τις πόρτες και τα παράθυρα όσο πιο αδιάφανα γίνεται ενώ ο τοίχος παραμένει διαφανής ώστε να επικοινωνεί με το περιβάλλον και να γίνεται αντιληπτό και το εσωτερικό του έργου. Τα κτίρια δεν αποδόθηκαν ολόκληρα, έχει γίνει σύνθεση συγκεκριμένων στοιχείων τους. Όπως για παράδειγμα οι οροφές: έχουν στοιχεία από το ίδιο το κτίριο και έχουν διαμορφωθεί ώστε να ταιριάζουν με τον χαρακτήρα του κάθε κτιρίου. Τα γλυπτά στη βάση τους έχουν καθρέφτη ώστε να επεκτείνεται το βάθος. Με αυτό τον συμβολισμό ήθελα να συνδέσω το παρελθόν και το ιστορικό υπόβαθρο κάθε κτιρίου. Πίσω από τα κτίρια υπήρχαν άλλα τα οποία καταστράφηκαν από τη φωτιά. Ο καθρέφτης με την ιδιότητά του δημιουργεί την αυταπάτη ότι υπάρχει και άλλο κτίριο από κάτω, που στην ουσία είναι το ίδιο κτίριο αλλά αντίθετα.»
«Τα κτίρια τα οποία μελέτησα είχαν εκλεκτικιστικό στυλ, το οποίο είναι συνδυασμος νεοκλασσικού με ποικιλία στοιχείων διάφορων εποχών και ρυθμών. Τα περισσότερα κτίρια ήταν μέγαρα και γραφεία ενώ κάποια είχαν και βιομηχανικά στοιχεία, άλλο ήταν καπναποθήκη ενώ πολλά κτίρια του έργου ενέπνευσε φυσικά και το Καπάνι. Τα κτίρια τα επέλεξα με κριτήριο τη σημερινή τους κατάσταση: όλα υπάρχουν μέχρι και σήμερα και στο έργο διατηρήθηκαν μόνο τα στοιχεία τους τα οποία έχουν μείνει αναλλοίωτα από την ανοικοδόμηση.»
«Η διαφάνεια και η αδιαφάνεια ήθελα να είναι αντιθετική αναφορικά με την αρχιτεκτονική των κτιρίων. Στα αρχιτεκτονικά ανοίγματα όπως οι πόρτες και τα παράθυρα έχω δημιουργήσει «κλειστούς» και «ανοιχτούς» χώρους, ενώ όλοι οι τοίχοι, οι οποίοι προσφέρουν ιδιωτικότητα στα κτίρια, είναι διάφανοι και αλλάζουν το ρόλο τους ώστε να επικοινωνούν τόσο με το εξωτερικό όσο και το εσωτερικό περιβάλλον.»
«Η δομή του έργου δεν είναι πιστή στην πρόσοψη των κτιρίων γιατί έχω κρατήσει συγκεκριμένα στοιχεία από το κάθε κτίριο. Μια χαρακτηριστική πόρτα ίσως, ή τα τοξοτά παράθυρα στο έργο «Kapani» για παράδειγμα. Τό έργο δηλαδή δεν αποτελεί αρχιτεκτονική μακέτα του κτιρίου αλλά σύνθεση στοιχείων του με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου, διαφορετικού οικοδομήματος. Τα ανοίγματα με τον τρόπο που είναι τοποθετημένα δημιουργούν μια εσωτερική κάναβο (σ.σ το νοητό πλέγμα από τελείες ή ευθύγραμμα τμήματα το οποίο βρίσκεται σχεδιασμένο πάνω σε υλικό που προορίζεται για σχεδιασμό), δηλαδή μπορεί και στις τέσσερεις πλευρές να υπάρχει μόνο ένα παράθυρο, το οποίο πάντα βρίσκεται ακριβώς στη μέση ώστε ανάμεσα τους να σχηματίζεται ένας νοητός διάδρομος οπότε εννοιολογικά ο θεατής μπορεί να σχεδιάσει και το εσωτερικό του κτιρίου. Τον στόχο αυτό επικουρούν και οι τσακίσεις.»
«Το έργο καταλαμβάνει το χώρο μιας μικρής αίθουσας αλλά το στήσιμο τους δεν είναι στάνταρ. Ανάλογα το χώρο που εκτίθεται χρησιμοποιείται και ανάλογος αριθμός γλυπτών. Τα κτίρια δεν είναι τοποθετημένα στις φυσικές τους θέσεις μεταξύ τους για να υπάρχει ομοιομορφία.»
«Το έργο θα μπορούσε να χωριστεί σε συγκεκριμένα κτίρια, κατηγοριοποιημένα είτε με βάση την τοποθεσία τους είτε με βάση την λειτουργία τους. Τα γλυπτά τοποθετούνται με αρκετά μεγάλη απόσταση το ένα από το άλλο έτσι ώστε ο κόσμος να μπορεί να περνά ανάμεσα, να μπορεί να πάει κοντά στο έργο, να μη φοβάται μήπως χαλάσει κάποιο πίσω του και να νιώθει ότι κάνει «πραγματική» βόλτα στην πόλη. Τα μεγέθη των γλυπτών κυμαίνονται περίπου από 10 ως 30 εκατοστά.»
«Μεγάλο ρόλο παίζει βέβαια και το μέρος που εκτίθενται. Η διαφάνεια λόγω της φύσης της εναρμονίζεται με το περιβάλλον και έτσι το κύριο θέμα γίνεται το έργο σε συνδυασμό με το έξω, δηλαδή αυτό που βλέπεις μέσα από το έργο. Είτε αυτό είναι ένας άλλος θεατής, είτε κάποιο τοπίο. Για μένα κάθε έργο ερμηνεύεται διαφορετικά. Μπορεί εγώ σαν καλλιτέχνις να χω δώσει μια συγκεκριμένη σημασία αλλά ο κάθε θεατής θα δώσει τη δική του και αυτό είναι το νόημα. Εγώ πήρα μία ιδέα και δημιούργησα ένα γλυπτό αλλά αυτό δεν υποχρεώνει τον θεατή να ερμηνεύσει το έργο με τον ίδιο τρόπο, μπορεί πολύ εύκολα να δει κάτι άλλο. Το πως ο καθένας θα προσλάβει το γλυπτό είναι διαφορετικό, παίζει ρόλο το πού είδε το έκθεμα, ο φωτισμός του και ο τρόπος στησίματός του κλπ.»
«Με την αντιστροφή της πραγματικότητας θέλω να δείξω ότι τα πράγματα δεν είναι αυτό που φαίνονται μόνο. Γιατί τα συγκεκριμένα κτίρια έχουν πολλές ιστορίες μέσα, κρυμμένες πίσω από τις κλειστές πόρτες και τα σφραγισμένα παράθυρα. Οι τοίχοι δεν έχουν αξία, είναι σύμβολα φυσικά ενός ένδοξου παρελθόντος αλλά η ουσία τους κρύβεται στις ιστορίες που έλαβαν χώρα μέσα σε αυτά. Η διαφάνεια κάνει τα κτίρια να φαίνονται σαν «φαντάσματα». Υπάρχουν και δεν υπάρχουν μαζί. Το εξωτερικό κομμάτι τους όπως είπαμε υπάρχει αλλά το εσωτερικό πλέον είναι πολύ διαφορετικό. Σήμερα αυτά τα κτίρια λένε μια διαφορετική ιστορία απ’ ότι όταν κατασκευάστηκαν.»
«Τα κτίρια που χρησιμοποίησα ήταν όλα εμπορικά και ανοικοδομήθηκαν σύμφωνα με το σχέδιο Εμπράρ δημιουργώντας έτσι το σημερινό κέντρο της Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει αυτή η ανομοιογένεια των κτισμάτων. Δείχνει τη διαφορετικότητα και δίνει την ευκαιρία στον καθένα να ζήσει όπως και όπου θέλει. Αυτό το μωσαϊκό αρχιτεκτονικών στη Θεσσαλονίκη ταυτίζεται με την ταυτότητά της. Αισθητικά δε με ενοχλεί, δείχνει ποικιλομορφία. Το ότι η Ελλάδα δεν προσέχει τα πολιτιστικά της μνημεία όπως θα πρεπε είναι γεγονός. Δεν είναι μόνο θέμα της Θεσσαλονίκης αυτό. Πόσα νεοκλασσικά σπίτια στην Άνω Πόλη ρημάζουν; Πόσα σπίτια παραμένουν ακατοίκητα, παραμελημένα και αναξιοποίητα; Πέραν του ότι πολλά από αυτά είναι επικίνδυνα.»
«Ο ιδανικός χώρος για το συγκεκριμένο γλυπτό θα ήταν ένας εξωτερικός χώρος σε σημείο στο κέντρο της πόλης, συγκεκριμένα στην πυρύκαυστο ζώνη το οποίο θα αναδεικνύει και το ιστορικό του υπόβαθρο. Θα μπορούσε άνετα για παράδειγμα για αυτό το σκοπό να χρησιμοποιηθεί το Καπάνι.»
Διαβάστε επίσης: Η Αγορά Μοδιάνο από το χθες στο σήμερα
«Από μικρή είχα έφεση με τις χειροτεχνίες. Ασχολιόμουν με τη ζωγραφική αλλά θυμάμαι ότι ήθελα να φτιάχνω πράγματα. Το πρώτο έργο που θυμάμαι είναι να παίρνω παλιά μπουκάλια από ποτά και τα διακοσμούσα με οτιδήποτε αντικείμενο μπορεί να έβρισκα στο σπίτι. Πρέπει να ‘μουν 11 ή 12 χρονών τότε. Πρόσφατα σκέφτηκα ότι μπορεί αυτό, το πρώτο «έργο», να συνδέεται με το τελευταίο, ότι δηλαδή ήθελα να διακοσμώ τις διαφάνεις και να ομορφαίνω το «αόρατο», το τίποτα κατά κάποιον τρόπο. Οι γονείς μου με βοήθησαν πολύ στο να ανακαλύψω τι μου αρέσει, ο μπαμπάς μου έκανε πολλά μαστορέματα και πατέντεςκαι μου μάθαινε τα εργαλεία, έτσι έμαθα να χειρίζομαι ορισμένα υλικά, η μητέρα μου ασχολούνταν με τα καλλιτεχνικά και μου αγόραζε διάφορα υλικά για να εξασκούμαι.»
«Η σχολή στα Γιάννενα ήταν καθοριστική. Τόσο το πρόγραμμα σπουδών όσο και οι καθηγητές μου προσέφεραν πάρα πολλά ερεθίσματα και βοηθά πολύ στο να βρεις την κλίση σου. Εγώ αυτό το ανακάλυψα μετά την καραντίνα. Ήξερα φυσικά ότι μ’ αρέσει η γλυπτική αλλά δεν είχα βρει την αιτία για να αρχίσω να δημιουργώ. Τότε ξεκίνησα με ότι υλικά είχα, όπως μικρή, και ξεκίνησα να πειραματίζομαι.»
«Θεωρώ ότι η Τέχνη δεν μπορεί να είναι δουλειά, απλά τυχαίνει καμιά φορά να σου δίνει και χρήματα. Αν βλέπεις την Τέχνη επαγγελματικά, νομοτελειακά την βλέπεις και εμπορικά. Αυτό αλλάζει τα κριτήριά στη διαδικασία της δημιουργίας. Δεν σκέφτεσαι καθαρά σαν καλλιτέχνης, μπορεί τα έργα σου να καταλήξουν διακοσμητικά και αυτό θεωρείται προσβολή για έναν εικαστικό. Δηλαδή το έργο του να έχει μόνο αισθητική αξία και όχι σημασιολογική. Η Τέχνη δε χρειάζεται να είναι όμορφη.»
«Μου αρέσει να πειραματίζομαι με τη διαφάνεια, προσαρμόζεται πολύ εύκολα. Επειδή «υπάρχει και δεν υπάρχει» ο καθένας μπορεί να δει διαφορετικά πράγματα από μέσα από διαφορετικές γωνίες και να επικεντρωθεί εκεί που θέλει. Μου αρέσει και το μέταλλο όπως το σύρμα ή το σίδερο. Γενικά έχω να ανακαλύψω ακόμα πολλά πράγματα. Από τεχνική χρησιμοποιώ πολύ τη μακέτα γιατί συνδυάζει την αρχιτεκτονική η οποία νομίζω είναι και η μεγαλύτερη επιρροή μου.»
«Θεωρώ ότι όταν θες να εκφραστείς και δε βρίσκεις άλλο τρόπο, η Τέχνη έχει την απάντηση και σχεδόν σίγουρα θα βρεις καλλιτεχνική έκφραση. Ο καθένας μπορεί να κάνει Τέχνη σήμερα αρκεί να έχει κάτι να πει και να μη το βλέπει χρησιμοθυρικά. Αυτό που έχει σημασία είναι το κάθε έργο να μπορεί να περάσει ένα μήνυμα στον θεατή, και ας είναι διαφορετικό από αυτά που επιλέξαμε.»
«Σαν καλλιτέχνις δε μπορώ να επιβιώσω, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά και στα περισσότερα μέρη. Όπως είπα, είναι λεπτή η γραμμή ανάμεσα στο να κάνεις δημιουργική και εμπορική Τέχνη. Υπάρχουν ευκαιρίες για να αναδείξεις το έργο σου, αλλά δεν μπορεί να σε στηρίξει οικονομικά. Δε νομίζω ότι θα ζήσω ποτέ από αυτό μόνο. Δεν είμαι εργοστάσιο για να κάνω Τέχνη με χρονοδιαγράμματα και προθεσμίες. Αν όμως συνδυάσεις την Τέχνη με κάποιο άλλο επάγγελμα μπορείς να επιβιώσεις μια χαρά. Εγώ ας πούμε είμαι δασκάλα καλλιτεχνικών τώρα και μου αρέσει πολύ. Μεταλαμπαδεύω την αγάπη μου για την Τέχνη και μπορώ να ζήσω από αυτό. Μου αρέσει επίσης πολύ και η αρχιτεκτονική και σκέφτομαι ότι ίσως μπορώ να ασχοληθώ και με αυτόν τον τομέα. Η γραφιστική επίσης είναι μια διέξοδος. Δεν μετανοιώνω που σπούδασα καλλιτεχνικά γιατί δεν μπήκα στη σχολή με επαγγελματικά κριτήρια. Μπήκα επειδή ήθελα να σπουδάσω την Τέχνη γιατί αυτό με γεμίζει. Την σπούδασα για να είναι το χόμπι μου. Και όπως είπα, αν συνδυαστεί με κάτι άλλο μπορεί και να σε στηρίξει. Αλλά μόνη της όχι, αν δε θες να κάνεις εκπτώσεις στο έργο σου. Εκτός των άλλων είναι και εξαντλητικό το να προσπαθείς συνέχεια να παράξεις και να είναι πάντα και καλό το αποτέλεσμα. Για να φτάσεις στο σημείο να ζεις από τα έργα σου πρέπει να χεις πολύ καλή φήμη και να έχεις στοχευμένο κοινό, αλλά αυτά είναι παράμετροι που κανονικά δεν θα έπρεπε να επηρεάζουν τη δημιουργία. Εγώ είμαι συναισθηματικά δεμένη με τα έργα μου, δεν ξέρω καν αν μπορώ να τα πουλήσω. Εκτός άμα χρειαστεί. Ιδανικά θα ήθελα να βρίσκονται συνέχεια σε εκθέσεις και να ακούω τι λέει το κάθε έργο στον καθένα. Αυτό είναι που με ενδιαφέρει, το τι συναίσθημα προκαλεί κάθε φορά.»
«Ο νεοκλασσικισμός μου αρέσει πολύ γιατί κυνηγάει το ιδανικό. Αυτό το ιδανικό προσπαθώ να αποδομήσω γιατί το ιδανικό δεν το έφτασε κανείς ποτέ στην πράξη. Η θεωρία του όμως, νομοτελειακά, με βάζει στην διαδικασία να προσπαθήσω να το φανταστώ. Το ιδανικό χτίζεται με βάση τα «θέλω» του καθένα. Δεν γίνεται να υπάρχει ομοιογένεια στην αισθητική, το «ωραίο» δεν έχει συγκεκριμένο ορισμό. Επίσης το κτίριο πέρα από το «όμορφο» πρέπει να είναι και λειτουργικό. Είναι πολλοί παράγοντες που πρέπει να συμψηφιστούν. Άρα η ιδανική πόλη για μένα δεν είναι ομοιογενής αλλά αυτή που καλύπτει τις ανάγκες των κατοίκων της.»
«Στην Ελλάδα η Τέχνη είναι παραμελλημένη. Σε όλους τους τομείς και σε όλες τις πόλεις. Γι’ αυτό θέλω να φύγω στο εξωτερικό. Εκεί θεωρώ ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα να δεις και να αποκομίσεις. Έχουν δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην Τέχνη. Πιστεύω ότι έξω θα εξελιχθώ πιο γρήγορα: νέα ερεθίσματα, νέες επιρροές, νέοι άνθρωποι. Πρέπει να βλέπεις, να διαβάζεις, να ακούς για να κάνεις Τέχνη. Να έχεις ανοιχτά μάτια και αφτιά. Η Τέχνη είναι παντού αρκεί να θέλεις να τη δεις.»
Instagram: @marina.hgt
Μέρη του έργου εκτίθενται στο Μπενσουσάν Χαν (Εδέσσης 6) στην μόνιμη έκθεση “99 boxes” μέχρι τις 19 Ιουνίου. Είσοδος με κράτηση στο +30 698 424 4577 και ώρες 12:00-22:00
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Διαβάστε επίσης:
#PRESS_photostories 2022: Νικητής ο Κ. Τσακαλίδης – Βραβεία & Έπαινοι (ΦΩΤΟ)
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
