Το σημείο μηδέν του πολιτισμού

Ηλικιωμένος λογομάχησε για λογαριασμό τηλεφώνου με τον ιδιοκτήτη καταστήματος ηλεκτρονικών ειδών στην Κυπαρισσία, επέστρεψε οπλισμένος και τον σκότωσε.

Σε λιγότερο από 24 ώρες, νοσηλευόμενος στον «Ερυθρό» δολοφόνησε ασθενή με COVID-19 που είχε μεταφερθεί στον ίδιο θάλαμο, γιατί ενοχλούνταν από τον θόρυβο του αναπνευστήρα: έβγαλε ως φαίνεται από την πρίζα το μηχάνημα αναπνευστικής υποστήριξης του νοσούντος και, καθώς η συσκευή συνέχισε να λειτουργεί με μπαταρία, τράβηξε τον σωλήνα παροχής οξυγόνου από τον διασωληνωμένο, ο οποίος κατέληξε.

Δεν είναι τα μοναδικά φονικά από εκνευρισμό, χολή, οργή. Ηταν ο άνδρας που εισέβαλε με τσεκούρι στην εφορία της Κοζάνης και τραυμάτισε τέσσερις υπαλλήλους εκ των οποίων ο ένας υπέκυψε. Ο μοτοσικλετιστής που καβγάδισε με οδηγό Ι.Χ., επέστρεψε οπλισμένος και τον δολοφόνησε. Ο αγρότης που σκότωσε πέντε κυνηγούς επειδή πάτησαν το τριφύλλι του. Ο 15χρονος που πυροβόλησε 17χρονο με καραμπίνα στο προαύλιο του σχολείου. Διαφορετικά εγκλήματα, με διαφορετικές, πλην πάντα μικρές αφορμές.

Μια ανατριχιαστική κουλτούρα προσωπικού ξεκαθαρίσματος, κατάλοιπο ίσως του προπολιτισμικού σταδίου, όμως εν μέρει ακόμη ανεκτή από τμήματα της κοινωνίας, όπου η απώλεια ελέγχου, οι υπερβάσεις των ορίων, τα ξεσπάσματα βίας έρχονται ως φυσική συνέπεια κοινωνικών καταστάσεων που προκαλούν αναβρασμό ψυχής. Τότε υπερτερεί βίαια το εγώ, η λογική αποσυνδέεται από το αιφνιδίως διεγερμένο συναίσθημα και το φίλτρο του κοινωνικού ελέγχου αδυνατεί να συγκρατήσει τη δολοφονική ροπή.

Χαρακτηρίζονται σημεία μηδέν του πολιτισμού, μεμονωμένα συμβάντα, και εξοστρακίζονται στη λήθη. Ομως η λήθη δεν αντιπαλεύει τις βαρβαρότητες, τις θερμές εστίες, δεν ισχυροποιεί αξίες. Τα μικρά καθημερινά παράλογα, τα αγέραστα ανθρώπινα πάθη, τα τέλματα όπου οι άνθρωποι χαλούν τη ζωή τους, τα δηλητήρια που τρυπώνουν σε άγουρα μυαλά χτίζουν επικείμενα δράματα.

Οι μικρόκοσμοι, όπου ο καθένας βαδίζει μόνος, αρνούμενος να ταράξει ό,τι έχει τακτοποιηθεί μέσα στα καθημερινά του δόγματα, χωρίς ενδιαφέρον για όσους δεν θεωρεί χρήσιμους, χωρίς έγνοια για ό,τι συνιστά αλλότριο πρόβλημα, επιβιώνουν και σε εποχές κρίσης, που κάνουν τις κοινωνίες περισσότερο συνεκτικές. Και όμως, η αλληλεγγύη που ενεργοποιεί η πανδημία θα μπορούσε να σπάσει τις γυάλες, όπου όποιος λησμονεί την κοινή ανθρώπινη μοίρα λησμονεί τον ίδιο του τον εαυτό και δι’ ασήμαντον αφορμήν επιστρέφει στο αρχέγονο χάος.

Τασούλα Καραϊσκάκη – kathimerini.gr