Τρωάδες | ΚΘΒΕ | κριτική

Την πράξη θεάτρου Τρωάδες παρακολουθήσαμε στο θέατρο δάσους (παράσταση ενταγμένη στο πρόγραμμα του 9ου φεστιβάλ), παραγωγή του ΚθβΕ.

«Τρωάδες» του Ευριπίδη | Καλοκαίρι 2023

Πρόκειται για έργο το οποίο εμπνεύστηκε ο ποιητής από την συμπεριφορά της Αθήνας έναντι της τύχης των κατοίκων της Μήλου, σε μια μεταφορά αναγωγής του μύθου σε παλαιότερες εποχές, στα γεγονότα του Τρωικού κύκλου. Μια ματιά του Ευριπίδη πάνω στην μοίρα των ηττημένων γυναικών της Τροίας και τον ανδραποδισμό τους σε νέα γη ως έπαθλα -βραβεία και τρόπαια- των νικητών ανδρών Αχαιών στον πόλεμο της Τροίας.

Η παράσταση σχηματοποιήθηκε γύρω από το πρόσωπο και την αύρα μιας γυναίκας, πρώην βασίλισσας και νυν ανδράποδον γέρας του Οδυσσέα, με το όνομα Εκάβη, γυναίκα του Πριάμου και μητέρα ένδοξων παιδιών ηγεμόνων της Ασίας.

Γύρω από αυτό το πρόσωπο ο ποιητής Ευριπίδης στήνει το σκηνικό του μύθου και με την ποιητική της τέχνης του θεάτρου καλεί τον θεατή να στοχαστεί πάνω σε αγώνες λόγων για το ηττημένο δέμας, το αλαζονικό σθένος των νικητών, την μοίρα θνητών και το κλέος αθανάτων.

Η παράσταση που παρακολουθήσαμε κρατήθηκε σε ένα μεταίχμιο κλασσικού και μοντέρνου βηματισμού και αναπτύχθηκε σε μια αφαιρετική απτότητα εσωτερικών διεργασιών ως φωνές ανοιχτών και κλειστών φωνηέντων σε τοπίο ψυχογενών κραδασμών.

Οι αντιπαραθέσεις των προσώπων -στα Χορικά, μονολόγους και διαλόγους- στηρίχθηκαν σε μια τάση νοηματικής πράξης επικοινωνίας μεταξύ προσώπων. Στην εφαρμογή βοήθησε και η ρευστή μετάφραση. Ξεχώρισαν οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών του δράματος τονίζοντας στοιχεία χαρακτήρων και προσωπείων.

Την ραγισμένη σθεναρότητα και την ευφυΐα της πείρας μιας γέρικης πολύπαθης καρδιάς που πενθεί τα παιδιά της και εξυμνεί το δώρο της ζωής έναντι της μοίρας θανάτου, απέδωσε με έναν ιδιαίτερο και προσωπικό τόνο η Εκάβη, συμβουλεύοντας ηττημένες γυναίκες και νικητές άνδρες, άρχοντες και υπηρέτες-εκτελεστές διαταγών, κρίνοντας θεούς, αυτόβουλες πράξεις ανθρώπων.

Γύρω της κινήθηκε το πλήθος των ανωνύμων γυναικών με ομαδικές σχηματοποιημένες εκφράσεις και ξεχώρισαν οι φιγούρες της οικογενειακής ρίζας στον κύκλο αίματος, της γενιάς, της πόλης, του ξένου: η εκδικητική παραφορά της Κασσάνδρας με καλαίσθητη εικόνα κίνησης που αποτύπωσε τον μαντικό οίστρο της αφιερωμένης νύμφης στον θεό του φωτός Απόλλωνα, προοιωνίζοντας μελλούμενες συμφορές για τον οίκο των Ατρειδών, σε μια ποιητική προοικονομία.

Ο συνετός θρήνος της Ανδρομάχης βρήκε σχήμα στον τόνο του στοχασμού, της επιλογής προσαρμογής στην νέα πατρίδα-εστία-κλίνη, όπως αποδόθηκε ήρεμα από την ηθοποιό που την υποδύθηκε. Η ασυναγώνιστη μεγαλοπρέπεια της Ελένης στο αμφίρροπο σχήμα της εξαπατημένης-σαγηνευτικής ομορφιάς-δώρου, εκφράστηκε με αίσθηση συνθήκης(Λουκία Βασιλείου).

Ο ρόλος του Ταλθύβιου είχε κάτι από το βάρος της ένστικτης συμπόνιας του λαϊκού ανθρώπου προς τον αδύναμο. Αποδόθηκε αβίαστα πατώντας σε μια κατακτημένη τριβή θεωρίας και πρακτικής εφαρμογής. Οι ρόλοι -διφορούμενοι λόγοι των Μενελάου, στην αντιπαράθεση με την Ελένη και την Εκάβη, του Ποσειδώνα, στην διεκδίκηση υπεροχής, παγιδευμένης στο τέχνασμα των προσωπείων της Αθηνάς, έδειξαν το πρισματικό μέρος ενός συνόλου χαρακτηριστικών, θείων-ανθρωπίνων, ρητών ως προς την κίνηση και την εκφορά, άρρητων ως προς τις χειρονομίες έκφρασης στο βλέμμα καθρέφτη αισθημάτων.
Τα κοστούμια είχαν ενδιαφέρον όπως έπεσαν πάνω τους οι δέσμες των φώτων ακουμπώντας στις μεταλλικές λάμψεις των στολιδιών τους, στις -σκοτεινές- αποχρώσεις και κοψιές των ενδυμάτων.

Τα πρόσωπα του δράματος κινήθηκαν σε ένα λιτό, άδειο σκηνικό τοπίο με εύγλωττα σύμβολα, αναχώρησης-εγκλεισμού, εγκατάστασης-εισόδου, περιορισμού: βαλίτσες, θάλαμος, εστία τρίποδας χύτρα.

Φεστιβάλ Δάσους 2023 | πρόγραμμα εκδηλώσεων

Η μουσική ως πρωτότυπη σύνθεση ακολούθησε το κείμενο με κλασσικούς ήχους και ηχοχρώματα δραματικής έντασης σε διάφορες σκηνές του έργου, δίνοντας χαρακτήρα ώριμης αίσθησης στο δρώμενο. Έτσι έκλεισε ο κύκλος της παράστασης Τρωάδες.
Το θέατρο ήταν γεμάτο. Υπήρχε μια αίσθηση αδημονίας. Το φως ήταν γλυκό και η νύχτα έδωσε μια διάσταση προοπτικής περιγραμμάτων και όγκων αγγίζοντας τον ορίζοντα των φωτισμένων καραβιών. Οι φωνές και οι συζητήσεις σχολιασμού της πολιτικής επικαιρότητας κόπασαν. Ακούστηκε ο ήχος των κουδουνισμάτων. Για λίγο γίναμε μάρτυρες της μεστής ύλης του αρχαίου ποιητικού-θεατρικού λόγου. Το χειροκρότημα ήταν θερμό.

Τρωάδες | ΚΘΒΕ | Συντελεστές

Μετάφραση: Θεόδωρος Στεφανόπουλος • Σκηνοθεσία: Χρήστος Σουγάρης • Σκηνικά – Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου • Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Στέφανος Κορκολής • Κίνηση: Ερμής Μαλκότσης • Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου • Σχεδιασμός μακιγιάζ: Μαντώ Καμάρα • Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστόφορος Μαριάδης • Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Δανάη Πανά • Οργάνωση παραγωγής: Marleen Verschuuren • Φωτογραφίες: Mike Rafail (That long black cloud)

* Βοηθός σκηνοθέτη (στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης): Αλέξανδρος Μαυρουδόπουλος
Διανομή (αλφαβητικά): Μελίνα Αποστολίδου (Αθηνά), Λουκία Βασιλείου (Αθηνά, Ελένη), Μομώ Βλάχου (Αθηνά), Χαρά Γιώτα (Αθηνά), Ηλέκτρα Γωνιάδου (Αθηνά), Μαρία Διακοπαναγιώτου (Κασσάνδρα), Αντώνης Καφετζόπουλος (Ποσειδώνας), Χριστίνα Μπακαστάθη (Αθηνά), Αλέξανδρος Μπουρδούμης (Μενέλαος), Μπέττυ Νικολέση (Αθηνά), Ρούλα Πατεράκη (Εκάβη), Κλειώ Δανάη Οθωναίου (Αθηνά, Ελένη), Δημήτρης Πιατάς (Ταλθύβιος), Πολυξένη Σπυροπούλου (Αθηνά), Βιργινία Ταμπαροπούλου (Αθηνά), Θεοφανώ Τζαλαβρά (Αθηνά), Μαρίζα Τσάρη (Ανδρομάχη), Μάρα Τσικάρα (Αθηνά)
* Έκτακτη αντικατάσταση: Γιάννης Χαρίσης

Γυναίκες: Μαριάννα Αβραμάκη, Μελίνα Αποστολίδου, Λουκία Βασιλείου, Μομώ Βλάχου, Χαρά Γιώτα, Ηλέκτρα Γωνιάδου, Ζωή Ευθυμίου, Ηλέκτρα Καρτάνου, Εύη Κουταλιανού, Λωξάνδρα Λούκας, Ελένη Μισχοπούλου, Χριστίνα Μπακαστάθη, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Μπέτυ Νικολέση, Κλειώ Δανάη Οθωναίου, Πολυξένη Σπυροπούλου, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Θεοφανώ Τζαλαβρά, Φωτεινή Τιμοθέου, Μάρα Τσικάρα
Άντρας: Χριστόφορος Μαριάδης

 Τρωάδες | ΚΘΒΕ | Φεστιβάλ Δάσους 2023 | Κριτική Αγγέλα Μάντζιου

«Τρωάδες» του Ευριπίδη | Καλοκαίρι 2023