Υπάρχει επιστημονική εξήγηση για τον διαλογισμό;

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται: Είναι ο διαλογισμός μια σοβαρή απόφαση ζωής ή πρόκειται για μια ακόμη πολυδιαφημισμένη ψευδοεπιστήμη, που τραβά τα βλέμματα λόγω της «εξωτικής» καταγωγής του;

Η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Δίνεται μέσω της ακαδημαϊκής έρευνας και  μπορεί να απαντηθεί με σιγουριά πως ο διαλογισμός είναι μια συνήθεια που επιβάλλεται να μπει στις ζωές μας.

Οι πρώτες αναφορές για την άσκηση του διαλογισμού καταγράφονται περίπου τον 5ο αιώνα π.Χ. στην Ινδία, την Κίνα και το Θιβέτ ως μέσο για την καλύτερη κατανόηση του εαυτού και συνολικά του κόσμου. Παρ όλο που η πιο προσφιλής εικόνα που έρχεται στο νου κατά το άκουσμα της λέξης είναι οι Θιβετανοί μοναχοί με τις εντυπωσιακές πορτοκαλί φορεσιές τους, τα βασικά χαρακτηριστικά του διαλογισμού συναντώνται σε πληθώρα πνευματικών ασκήσεων και λατρείας ανά τον κόσμο. Και στην ιουδαϊκή λατρεία και στο Ισλάμ μέσω των Σούφι, αλλά και κατά τη Βυζαντινή περίοδο, στο κίνημα του Ησυχασμού παρατηρούνται κοινά στοιχεία: Άδειασμα του νου, ενδοσκόπηση, οπτικοποίηση, στοχασμός ή συγκέντρωση σε φιλοσοφικές, ηθικές ή μυστικιστικές ιδέες.

Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν την μη ταύτιση με κάποια συγκεκριμένη θρησκευτική δραστηριότητα αλλά την ύπαρξη ενός συστήματος που μπορεί κατά την εξάσκηση του να οδηγήσει σε συμπεράσματα. Η βεβαιότητα των συμπερασμάτων και γενικότερα τα οφέλη της εξάσκησης του διαλογισμού είναι ένας κλάδος που δεν έχει αφήσει αδιάφορη την επιστημονική κοινότητα. Τις τελευταίες δεκαετίες ένας μεγάλος αριθμών ακαδημαϊκών και ερευνητικών κέντρων έχουν αφοσιωθεί στην απόδειξη αλλά και την αξιοποίηση των θεραπευτικών ιδιοτήτων για τον άνθρωπο

Η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Harvard συμβουλεύει την καθημερινή ενασχόληση με τον διαλογισμό για τη μείωση του άγχους, την βελτίωση των λειτουργιών της καρδιάς και του εγκεφάλου, παραθέτοντας οδηγίες για πρακτική εξάσκηση.

Έρευνες του Πανεπιστημίου του Stanford αποδεικνύουν ότι η ψυχική πειθαρχία και η πρακτική του διαλογισμού μπορούν να αλλάξουν φυσικά την λειτουργία του εγκεφάλου και να διαφυλάξουν και ενισχύσουν τη λειτουργία πολλών λειτουργιών που σχετίζονται με την αντίληψη.

Τα τελευταία χρόνια, με τη χρήση νέων προηγμένων τεχνολογιών, οι επιστήμονες είναι σε θέση να καταλήξουν σε βιολογικές εξηγήσεις για τα φαινόμενα του διαλογισμού. Τα αποτελέσματα των διαφόρων καινοτόμων μελετών αποκαλύπτουν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την ικανότητα να προσαρμοστεί και να αλλάξει με τρόπους που προηγουμένως ήταν αδιανόητοι. Για ένα άτομο με μία νευροεκφυλιστική ασθένεια, όπως η Νόσος του Χάντινγκτον, αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι δυνατό, με τη συμμετοχή σε κάποιο είδος πρακτικής διαλογισμού, να διατηρήσει τον έλεγχο και ενδεχομένως την καθυστέρηση της εμφάνισης πολλών νευρολογικών συμπτωμάτων. Σε συνέχεια εξετάζονται τα αποτελέσματά της πρακτικής του διαλογισμού για το κύκλωμα του εγκεφάλου.

Ο καθηγητής Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής Richard Davidson, το 2004 μελέτησε την ενέργεια που εκπέμπεται από τους μοναχούς του Θιβέτ, με τα δεδομένα-έκπληξη να συλλέγονται από το Πανεπιστήμιο του Stanford.

Ο Davidson επέλεξε ένα αριθμό Θιβετανών μοναχών με εμπειρία από 15 έως 40 χρόνων στο διαλογισμό και μέτρησε την ποσότητα των ακτινών γ που εκπέμπει ο εγκέφαλος τους. Με έκπληξη διαπίστωσε ότι τα αποτελέσματα ήταν «αδύνατα» αλλά πραγματικά. Οι εκπομπές των ακτινών γ απαιτούσαν τη δουλειά χιλιάδων νευρικών κυττάρων σε φρενήρεις ρυθμούς και σε αρμονία, και ο Αμερικανός επιστήμονας ήταν μπροστά στο θέαμα της υψηλότερης καταγραφής ακτινών γ στην ιστορία!

Μετά από πειράματα σε φοιτητές που δεν είχαν ασκήσει ποτέ ξανά τον διαλογισμό διαπίστωσε πως είχαν αύξηση των ακτινών γ, αλλά σε μικρότερη συχνότητα από ότι οι μοναχοί. Επίσης ο διαλογισμός βελτίωσε σημαντικά την αναδιανομή της εγκεφαλικής φαιάς ουσίας και βελτίωσε τον έλεγχο ορισμένων λειτουργιών του εγκεφάλου όπως συναισθήματα, παρορμήσεις, σκέψεις και κινήσεις.

Αξιοσημείωτη επίσης η μελέτη του Πανεπιστημίου του Cambridge σχετικά με τον διαλογισμό και τη Νευροεπιστήμη της Συνείδησης. Ενδιαφέροντα ευρήματα συνδέουν την νευροπλαστικότητα με τον διαλογισμό και την επιρροή του στην συνολική φυσική υγεία του σώματος.

Αυτά τα αποτελέσματα οδήγησαν τον καθηγητή ιατρικής Jon Kabat-Zinn να ιδρύσει το UMass Memorial Health Care Center for Mindfulness, το οποίο σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης αναλαμβάνει να θεραπεύσει ασθενείς με χρόνιες ασθένειες διαμέσου πρακτικών ενσυνειδητότητας.Αναφέρει ο Δρ Kabat-Zinn:
«Το πρόγραμμα μας δεν έχει κάτι το εναλλακτικό, αποτελούμε μέρος των τμημάτων ιατρικής και έχουμε επιστημονικές αποδείξεις. Οι ασθενείς καταφέρνουν να ελέγχουν τον χρόνιο πόνο, το άγχος, τον πανικό και μετριάζουν τις επιπτώσεις του καρκίνου ή των ασθενειών της καρδιάς, αλλά εμείς το προτείνουμε σε όλους. 

Περισσότερα για τον διαλογισμό μπορείτε να μάθετε παρακολουθώντας τον νέο κύκλο διαλέξεων του Γεωφιλοσοφικού Συλλόγου Ανθρωπολογικών και Πολιτιστικών Μελετών AGEAC:   Νέος κύκλος Διαδικτυακών μαθημάτων Αυτογνωσίας – Η παρακολούθηση όλων των διαλέξεων είναι δωρεάν

Τα δωρεάν μαθήματα ξεκινούν τις επόμενες μέρες και θα πραγματοποιούνται κάθε Δευτέρα και Τετάρτη, Διαδικτυακά στις 19.30 Η παρακολούθηση όλων των διαλέξεων είναι δωρεάν. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα και να εγγραφείτε μέσω της ιστοσελίδας https://ageac.org/el