Υπέροχες Μέρες (2023) | Κριτική

Υπέροχες Μέρες (2023) | “Perfect Days” Δραματική ταινία, ιαπωνικής παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Βιμ Βέντερς, με τους Κότσι Γιακούσο, Τόκιο Εμότο, Αόι Γιαμάτα κα.

Η επιστροφή του Βιμ Βέντερς, όχι για μία ακόμη ταινία, αλλά γιατί στο τελευταίο του φιλμ μάς θύμισε κάτι από το ταλέντο και την έμπνευση του πνευματώδη δημιουργού, που άλλες φορές θαυμάσαμε και πολύ περισσότερες εκτιμήσαμε, είναι γεγονός.

Εδώ και πολλά χρόνια, ο μεγάλος Γερμανός σκηνοθέτης με τις ταινίες του απαξίωνε τη βαριά υπογραφή του, έδειχνε αυτοκαταστροφικός. Βεβαίως, υπάρχουν τα εξαιρετικά ντοκιμαντέρ του, αλλά στη μυθοπλασία τα έκανε θάλασσα.

Όμως, και πάλι ένα ντοκιμαντέρ του έδωσε την έμπνευση να κάνει αυτό το – μελαγχολικού κλίματος – αισιόδοξο και αυθεντικά ανθρώπινο δράμα.

Η ιαπωνική κυβέρνηση, αμέσως μετά την πανδημία, προσκάλεσε τον Βέντερς να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για ένα μεγάλο σχέδιο που αφορούσε τις δημόσιες τουαλέτες του Τόκιο – τουαλέτες έργα τέχνης, για τις οποίες η Ιαπωνία πρέπει να έδωσε περισσότερα χρήματα απ’ ό,τι, παραδείγματος χάριν, οι Άγγλοι για τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

Γυρίζοντας αυτό το ντοκιμαντέρ, που κράτησε δυο εβδομάδες, ο Βέντερς εμπνεύστηκε και έγραψε σε τρεις εβδομάδες το σενάριο της ταινίας, που η Ιαπωνία πρότεινε, μάλιστα, για το Όσκαρ διεθνούς ταινίας.

Το στόρι, που ξεπερνά τα όρια του μινιμαλισμού – πραγματικά το σενάριο δεν πρέπει να είναι πάνω από δέκα σελίδες – θέλει έναν 60άρη μοναχικό και ευγενή άνθρωπο να ζει ευτυχισμένος δουλεύοντας ως καθαριστής στις δημόσιες τουαλέτες. Η καθημερινότητά του σχεδόν φωτοτυπική, περιλαμβάνει τη φροντίδα των φυτών του, τα δέντρα που αγαπά και φωτογραφίζει, ένα πέρασμα από τα λουτρά και ένα λιτό δείπνο σε κάποια καντίνα. Επίσης, αγαπά το διάβασμα λογοτεχνικών βιβλίων και λατρεύει τα αμερικάνικα τραγούδια της αμφισβήτησης, των δεκαετιών 60 και 70, τα οποία ακούει στο κασετόφωνο του αυτοκινήτου ή του σπιτιού του.

Ο Βέντερς, ακολουθώντας μία λιτή και νατουραλιστική αφήγηση, παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσήλωση τον ήρωά του και κυρίως το βλέμμα του, που ξεχειλίζει από ευγένεια, καλοσύνη, ανθρωπιά, ενσυναίσθηση. Άλλωστε μέχρι το τελευταίο μέρος της ταινίας δεν λέει ούτε εφτά οχτώ κουβέντες και αυτές είναι οι τυπικές. Τα λέει όλα με το βλέμμα του και τη φροντίδα του σκηνοθέτη, που με τα στιβαρά και γεμάτα πλάνα του, με τις σκόρπιες κουβέντες που λέγονται από τον περίγυρο ή ορισμένα μικρά γεγονότα, δίνει όλα τα στοιχεία και τα μηνύματα της ταινίας του. Την αποθέωση της απλότητας, τη νοσταλγία για τον αναλογικό κόσμο, την παρηγοριά που πηγάζει από το κουράγιο που παίρνει ένας άνθρωπος μόνο και μόνο κοιτώντας τον ουρανό κάθε πρωινό. Και όλα αυτά για έναν άνθρωπο που όπως αποκαλύπτεται ή καλύτερα υπονοείται προς το τέλος, ότι είναι γόνος πλούσιας οικογένειας, που την εγκατέλειψε για να ζήσει μέσα στην ταπεινότητα, προσφέροντας ίσως το μεγαλύτερο καλό σε αυτή το σύγχρονο κόσμο: καθαρίζοντας τις ακαθαρσίες του. Ή μήπως αυτός είναι και ο ρόλος της τέχνης σήμερα πέρα από τη θεραπεία που προσφέρει στον σύγχρονο και αρρωστημένο άνθρωπο, κατά τον Βέντερς;

Αυτό θα το κρίνει ο καθένας, αφού δει και το ωραιότατο και γεμάτο αισιοδοξία, φινάλε.

Η ταινία, που βεβαίως ορισμένες φορές δείχνει να επαναλαμβάνεται με την κυκλική καθημερινότητα του ήρωα ή να απλώνει αρκετά με το νωχελικό μοντάζ, είναι και ένας φόρος τιμής προς τον φημισμένο Ιάπωνα σκηνοθέτη Γιασουτζίρο Όζου, του δημιουργού του αριστουργηματικού «Tokyo Story», του υμνητή της ταπεινότητας και της ανθρωπιάς.

Όμως, οι «Υπέροχες Μέρες» δεν θα είχαν την ίδια αξία, αν δεν είχαν για πρωταγωνιστή τον βετεράνο, υπέροχο ηθοποιό Κότσι Γιακούσο, που αναδύει, μέσα από το μαγνητικό βλέμμα του, ανθρωπιά και ευγνωμοσύνη για κάθε μέρα που ζει.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Ο Χιραγιάμα μοιάζει να είναι απόλυτα ευχαριστημένος με την εργασία του, καθαρίζοντας τουαλέτες στο Τόκυο. Εκτός αυτής της καθημερινής του ρουτίνας, απολαμβάνει το πάθος του για τη μουσική και τα βιβλία. Αγαπάει επίσης τα δέντρα, και αρέσκεται να τα φωτογραφίζει. Το παρελθόν του όμως, δεν είναι τόσο απλό όσο και το παρόν του, και μια σειρά από απροσδόκητες συναντήσεις θα έρθει να το αποκαλύψει.

Cinema | Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου | Χάρης Αναγνωστάκης ΑΠΕ ΜΠΕ

«Perfect Days»: Η ταινία του Βιμ Βέντερς για το πρότζεκτ The Tokyo Toilet