Παρακολουθόντας αυτές τις μέρες τις εξελίξεις και τη διευρεύνηση της υπόθεσης σχετικά με το τραγικό πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου, αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι η προσπάθεια που γίνεται μέσα απο δημοσιεύματα του τύπου να σημειωθεί πως ουδεμία ευθύνη έχει το Ελληνικό κράτος και από την άλλη πλευρά η επίθεση εναντίον της κυβέρνησης που εκφράζεται με δυναμικές πορείες πολιτών για τις ευθύνες ακριβώς που έχει το Ελληνικό κράτος. Υπήρξαν σχετικές ανακοινώσεις του Λιμενικού σχετικά με τους κανονισμούς αλλά και άλλες κυρίως μέσω των social που τις αμφισβητούν όπως αυτη που έκανε για «ελληνικές ανεπάρκειες» ο υποναύαρχος Στέλιος Φενέκος, σχολιάζοντας μέσω Facebook το πολύνεκρο ναυάγιο στη Πύλο
Ο κ. Φενέκος αναφέρει αρχικά πως η περιοχή είναι εντός των ορίων έρευνας και διάσωσης της Ελλάδας, ενώ είναι και εντός της ελληνικής ΑΟΖ και επιρρίπτει ευθύνες στη Frontex και την ελληνική ακτοφυλακή
Σχετικά με το αλιευτικό, τονίζει πως «δεν έφερε σημαία και θα μπορούσε επίσης να χαρακτηρισθεί ότι διενεργεί δουλεμπόριο και να το σταματήσουν για να ελεγχθεί, διότι καταφανώς έθετε σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και παραβίαζε βασικούς κανόνες διεθνούς δικαίου».
Αναλυτικά η ανάρτηση:
Η ΒΥΘΙΣΗ ΤΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΣ FRONTEX
Επειδή πολλά ακούγονται για την βύθιση του συγκεκριμένου σκάφους, ας δούμε τις αρμοδιότητες της ακτοφυλακής μας αλλά και της FRONTEX καθώς και τις πιθανές ευθύνες που μπορεί να υπάρχουν.
1. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν, ήταν γνωστή η ύπαρξη του συγκεκριμένου σκάφους στα συστήματα επιτήρησης. Το αλιευτικό είχε ξεκινήσει από το Τομπρούκ της Λιβύης, με προορισμό την Ιταλία και για πρώτη φορά εντοπίστηκε περίπου στις 8 το απόγευμα της Τρίτης.
Τότε προσεγγίστηκε από σκάφος της Frontex αλλά και της Ελληνικής Ακτοφυλακής για να προσφερθεί βοήθεια στους μετανάστες, καθώς το σκάφος ήταν γεμάτο όπως διαπιστώθηκε και από drone της Frontex που πέταξε στο σημείο.
2. Σύμφωνα με όσα δημοσιεύθηκαν, οι επιβαίνοντες στο σκάφος αρνήθηκαν τη βοήθεια που τους προσφέρθηκε και δήλωσαν ότι θέλουν να συνεχίσουν το ταξίδι προς Ιταλία.
3. Η περιοχή είναι εντός των ορίων έρευνας και διάσωσης της Ελλάδος.
4. Η περιοχή είναι επίσης εντός της ΑΟΖ της Ελλάδος, έτσι όπως έχει ορισθεί νομοθετικά από τον ισχύοντα νόμο Μανιάτη, γεγονός που για συγκεκριμένα θέματα (αλιείας, ερευνών, υποθαλάσσιων ερευνών κλπ) ανήκει στην δικαιοδοσία της Ελλάδος – αποτελεί δηλαδή περιοχή που δικαιολογείται η αυξημένη επιτήρηση της ναυσιπλοϊας από την ακτοφυλακή μας και το Π.Ν.
5. Το σκάφος, όπως δημοσιεύθηκε, δεν έφερε σημαία και θα μπορούσε επίσης να χαρακτηρισθεί ότι διενεργεί δουλεμπόριο και να το σταματήσουν για να ελεγχθεί, (ακόμη και με βάση το mandate της EE για την αποστολή της επιχείρησης FRONTEX στην περιοχή – ώστε να υπάρξει αποβίβαση πολλών από τους επιβάτες σε άλλα σκάφη, για να αποτραπεί ει δυνατόν η βύθισή του –ένας ναυτικός εύκολα καταλαβαίνει εάν κινδυνεύει με ανατροπή ένα τέτοιο σκάφος), διότι καταφανώς έθετε σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και παραβίαζε βασικούς κανόνες διεθνούς δικαίου
ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΤΙΠΟΤΕ ΑΠΟ ΟΛΑ ΑΥΤΑ
Και το σκάφος της FRONTEX και η Ελληνική Ακτοφυλακή, όχι μόνο δεν παρενέβησαν αποτελεσματικά, αλλά δημιουργούνται ερωτηματικά εάν το άφησαν να πλέει μόνο του, χωρίς πολύ κοντινή παρακολούθηση, δίπλα τους δηλαδή, που θα τους έδινε την δυνατότητα να δράσουν άμεσα σε περίπτωση ανατροπής, ώστε να σωθούν πολλές ζωές.
Και μην μου πει κάποιος ότι δεν είχαν αντιληφθεί τους κινδύνους ανατροπής του σκάφους, όταν έβλεπαν τόσες εκατοντάδες ανθρώπους να βρίσκονται σε ένα υπερφορτωμένο σκάφος στα καταστρώματα.
ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ
Πολλές φορές έχω αναφερθεί στην κάκιστη πολιτική μας να μην αναλαμβάνουμε τις ευθύνες που μας έχουν ανατεθεί ως αρμοδιότητα, είτε μας ανήκουν από το Διεθνές Δίκαιο ως δικαιοδοσία, για να μην βρεθούμε στην δυσάρεστη θέση να διαχειριζόμαστε ένα πρόβλημα το οποίο δυσκολευόμαστε να το αντιμετωπίσουμε.
Όμως τελικά ο στρουθοκαμηλισμός αυτός γίνεται μπούμερανγκ, όταν δημιουργούνται ανάλογα προβλήματα με τραγική κατάληξη που συγκλονίζει όλο το κόσμο και τα οποία μας θίγουν πολύ περισσότερο, όχι μόνο από πλευράς ευθυνών και νομικών υποχρεώσεων αλλά και ηθικής υπόστασης ενός κράτους δικαίου με υψηλές ανθρωπιστικές αξίες
ΣΗΜ: Η συμμετοχή σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης είναι προτεραιότητα της αποστολής της Frontex και κατοχυρώνεται στον κανονισμό της ΕΕ με τον οποίον δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και από τις αποστολές που ανατίθενται στις δυνάμεις της. Η Frontex υποχρεούται να παρέχει τεχνική και επιχειρησιακή συνδρομή στη θάλασσα προς υποστήριξη των επιχειρήσεων διάσωσης οι οποίες ενδεχομένως προκύπτουν στη διάρκεια επιχειρήσεων επιτήρησης των συνόρων.
Οι δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης αποτελούν επίσης ειδικό στόχο του επιχειρησιακού σχεδίου της θαλάσσιας επιχείρησης του Frontex, προς υποστήριξη της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Ισπανίας προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις μεταναστευτικές πιέσεις. Επίσης το σύνολο των επιχειρήσεων του Οργανισμού συμβάλλει και στην αντιμετώπιση διαφόρων μορφών διασυνοριακού εγκλήματος και της τρομοκρατίας.
ΑΣ ΔΙΔΑΧΘΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ
Το έχω τονίσει πολλές φορές σε άρθρα και στον δημόσιο διάλογο, ότι το συγκεκριμένο τραγικό συμβάν είναι από τα πολυπλοκότερα και πολυεπίπεδα που καλείται να αντιμετωπίζει μία Επιχειρησιακή Αρχή.
Ας δούμε τα επίπεδα:
1. Νομικό:
α) Είναι αναγκαίο να έχεις ξεκαθαρίσει όλες τις νομικές πλευρές για το συγκεκριμένο θέμα αλλά και για κάθε ανάλογο που προκύπτει, για να μπορείς να δράσεις σύμφωνα με το ΔΔ και τους νόμους του κράτους.
Όμως αυτό δεν μπορεί να καλυφθεί με τηλέφωνα και ερωτήματα της τελευταίας στιγμής.
– Χρειάζονται πολλές αναλύσεις πριν, πραγματικών ανάλογων περιστατικών, παίγνια που να φθάνουν μέχρι ακραίες περιπτώσεις και οπωσδήποτε ανθρώπους στην επιχειρησιακή αλυσίδα, που να γνωρίζουν καλά ΟΛΟ το θεσμικό πλαίσιο.
Είναι η βάση νομιμοποίησης κάθε δράσης, που όταν την ξέρεις καλά, μπορείς να δράσεις πιο αποφασιστικά και συγκεκριμένα.
– Υπάρχουν πολλοί που βλέπουν το θεσμικό πλαίσιο απόλυτα περιοριστικό, για να δικαιολογήσουν την “μη δράση”.
Τεράστιο λάθος.
Το νομικό πλαίσιο είναι αυτό που θα σε κάνει να επιλέξεις τις καταλληλότερες κάθε φορά δράσεις (ανάλογα με τις τοπικές και ευρύτερες συνθήκες) ώστε να έχεις νομιμοποίηση.
β) Άκουσα κάποιους να λένε ότι στη συγκριμένη περίπτωση υπάρχει νομικό κενό στο ΔΔ.
– Εκτιμώ ότι δεν υπάρχει νομικό κενό στην συγκεκριμένη περίπτωση, που να σε κάνει να αδρανείς και εξηγώ γιατί:
– Σύμφωνα με το άρθρο του ΔΔΘ (110. δ) όταν ένα πλοίο δεν έχει εθνικότητα, (πόσο μάλλον όταν δεν την δηλώνει καν με νόμιμα στοιχεία), μπορεί ένα πολεμικό πλοίο (αυτά είναι επιφορτισμένα στην ανοικτή θάλασσα για τους ελέγχους αυτούς) να το ελέγξει ακόμη και να επιβιβασθεί για να διαπιστώσει τις σημαίες, νηολόγιο, ταυτότητες νομιμότητα του καπετάνιου, φορτίο, τυχόν παράνομες πράξεις κλπ.
– Και μέσα στις διωκόμενες πλέον πράξεις είναι και Human Trafficking and Migrant Smuggling σύμφωνα με τα πρωτόκολλα του UN/OHCHR “Protocol against the Smuggling of Migrants by Land, Sea and Air, supplementing the United Nations Convention against Transnational Organized Crime” ADOPTED 15 November 2000 BY General Assembly resolution 55/25” αλλά και του “UN/Office on Drugs and Crime” που έχουν υπογράψει πάνω από 100 χώρες και επίσης η Ελλάδα και το έχει υιοθετήσει επίσης και η ΕΕ.
γ). Αλλά ακόμη και αν, δεχθούμε ότι υπάρχει νομικό κενό, και παρά το γεγονός του ότι το πλοίο δεν έχει σημαία, εθνικότητα, νηολόγιο (ούτε δηλώνει τέτοια), ανύπαρκτο νομικά καπετάνιο και πλήρωμα, και διαπράττει πολλά εγκλήματα Διεθνώς αναγνωρισμένα, ούτε έχει την προστασία κάποιου κράτους που να ανήκει (αφού δεν έχει εθνικότητα), εν τούτοις κάποιοι δίνουν ανύπαρκτη διεθνή υπόσταση στο εγκληματικό αυτό σκάφος από κάθε πλευρά.
Και θα απαντούσα ότι σε περίπτωση σαν κι αυτή, που κάποιοι εκτιμούν ότι υπάρχει νομικό κενό, και υπάρχει η απαίτηση αμεσότητας για την αντιμετώπιση μίας εξαιρετικά επικίνδυνης κατάστασης αυτής της μορφής, μπορούμε να επικαλεστούμε για την νομιμοποίηση οιαδήποτε δράσης αποφασίσουμε επιχειρησιακά, τις γενικές αρχές και αρχές που εγγράφονται στα προοίμια των σχετικών Διεθνών Συνθηκών, οι οποίες θέτουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ανθρωπιστικές αρχές και την προστασία της ανθρώπινης ζωής στην θάλασσα ως υπέρτατες αρχές διεθνούς ευθύνης προς προστασία.
δ) Συνεπώς εκτιμώ ότι δεν υπάρχει καμία υστέρηση του ΔΔ στην συγκεκριμένη αυτή περίπτωση ούτε και κάποια πρόβλεψή του που να απαγορεύει σε οιοδήποτε πολεμικό πλοίο κράτους της ΕΕ (που έχει αναπτύξει δυνάμεις στην Μεσόγειο και έχει αναλάβει την ευθύνη με αεροναυτικές επιχειρήσεις στην περιοχή) να δράσει υπό την σκέπη των προβλέψεων αυτού του θεσμικού πλαισίου.
Πόσο μάλλον την χώρα μας που έχει και την αρμοδιότητα της έρευνας και διάσωσης και την ευθύνη παροχής προστασίας της ανθρώπινης ζωής στην συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή διεθνών υδάτων.
2. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ
α) Φυσικά οι δράσεις μας οφείλουν να καλύπτουν την ανάγκη της καταλληλότητας, όπως αναφέρεται και στα προαναφερόμενα πρωτόκολλα , πέραν των επιχειρησιακών οδηγιών που υπάρχουν και εντέλλονται από την Εθνική Επιχειρησιακή Αρχή προς τον τοπικό διοικητή (On-scene commander), στον οποίο πάντα ανήκει η ευθύνη του καταλληλότερου τρόπου δράσης στο πεδίο, επί τη βάση πάντα των επιχειρησιακών οδηγιών που έχει λάβει.
Ποίες ήταν συνεπώς οι επιχειρησιακές οδηγίες που είχαν δοθεί για την συγκεκριμένη επιχείρηση;
β) Φυσικά υπάρχει και αμφίδρομη και συνεχής επικοινωνία με την πολιτική ηγεσία και την πολιτική αρχή διαχείρισης κρίσεων (ΚΥΣΕΑ), εφόσον φυσικά το περιστατικό είχε αναγνωρισθεί ως τέτοιο, που να μπορεί να δημιουργήσει καταστάσεις κρίσεως.
Αξιολογήθηκε ως τέτοιο; Εκ του αποτελέσματος (500 ενδεχομένως νεκροί) ήταν περιστατικό δυνητικής κρίσεως.
γ) Πώς όμως αξιολογείται μία κατάσταση σε ένα επιχειρησιακό κέντρο;
Μα φυσικά, σε πραγματικά καλά οργανωμένα επιχειρησιακά κέντρα υπάρχει διαδικασία εκτίμησης κινδύνου (risk assessment) από απόλυτα εξειδικευμένη ομάδα έμπειρων στελεχών, αναγκαίου διεπιστημονικού χαρακτήρα, και οπωσδήποτε μετά ακολουθεί η “διαχείριση του κινδύνου (risk management)” από το επιχειρησιακό κέντρο, με την έκδοση κατάλληλων επιχειρησιακών οδηγιών για την αποστολή, τον σκοπό και τον τρόπο ενεργείας και με αμεσότητα συνεχούς αμφίδρομης επικοινωνίας με τον τοπικό διοικητή, για επαναξιολόγηση και βελτίωση τους επιχειρησιακού τρόπου δράσης.
(Σήμερα η διαδικασία αυτή είναι καθημερινότητα για πολλές μεγάλες εταιρείες, πολυεθνικούς οργανισμούς, χρηματοοικονομικούς φορείς κλπ).
δ) Υπήρχε χρόνος για όλα αυτά; Φυσικά και υπήρχε και μία εκπαιδευμένη επιχειρησιακή ομάδα έχει την ικανότητα πλήρους εκμετάλλευσης του διατιθέμενου χρόνου .
Υπήρχαν όλα αυτά ; Έγιναν;
ε) Κάποιοι που έχουν άγνοια όλων αυτών θα μιλήσουν για θεωρίες, αλλά όσοι έχουν κάνει σε μεγάλα επιχειρησιακά κέντρα σε Ελλάδα και στο ΝΑΤΟ γνωρίζουν ότι είναι η βάση της επιτυχίας κάθε επιχείρησης, μαζί με την ευφυΐα και την εμπειρία των διοικητών των δυνάμεων που δρουν στο πεδίο. Και στην Ελλάδα σε επίπεδο ΓΕΕΘΑ (αλλά και κλάδων παλαιότερα) έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι όπου λειτουργούν όλα αυτά, η διαχείριση της οιασδήποτε επικίνδυνης κατάστασης /κρίσης είναι επιτυχημένη.
στ) Όμως η ικανότητα αυτή δεν δομείται με μην μία, αλλά απαιτεί συνεχή λειτουργία, όπου ο κύκλος γνώσης περιλαμβάνει ανάλυση και διδάγματα από ανάλογα πραγματικά γεγονότα από την Ελλάδα και την διεθνή εμπειρία, από σενάρια και παίγνια , από συνεχή ανάδραση σε πραγματικές επιχειρήσεις, από αντικειμενική καταγραφή και ανάλυση και από συνεχή εκπαίδευση σε νέα γνώση και σε τεχνολογία.
ΣΗΜ: Το Διεθνές στοιχείο και το Πολιτικό, που είναι κυρίαρχα, θα τα αναλύσω σε άλλο άρθρο για λόγους οικονομίας χώρου.
Απόψεις / Σάββατο 17 Ιουνίου 2023 / φωτογραφία Depositphotos
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
