Την έχουν αποκαλέσει η «βασίλισσα της Επιθεώρησης», «χιλιολατρεμένη», «τσολιά» κα. Μαζί με την αδερφή της έγιναν γνωστές ως «Τα Καλουτάκια», όταν σε ηλικία 4,5 και 5,5 ετών αντίστοιχα, έκαναν το ντεμπούτο τους δίπλα στη Μαρίκα Κοτοπούλη το 1927, στο θεατρικό έργο “Στοργή” του Μπατάιγ.
Έκτοτε, η Άννα Καλουτά (μαζί με την Μαρία), θα διαγράψουν μία λαμπρή πορεία εναποθέτοντας το δικός τους λιθαράκι στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου. Θα συμμετάσχουν σε επιθεωρήσεις, σε οπερέτες, σε μουσικές κωμωδίες, σε ηθογραφίες, σε πρόζα, σε κωμειδύλλια και η Άννα Καλουτά θα πρωταγωνιστήσει σε 15 ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου.
Τα “Παιδιά θαύματα”, όπως τις αποκαλούσαν θα παίξουν με όλους τους μεγάλους ηθοποιούς, “τα ιερά τέρατα” του Ελληνικού Θεάτρου και Κινηματογράφου (Κοκκίνης, Μαυρέας, Αυλωνίτης, Μακρής, Λογοθετίδης, Χόρν κλπ). Μετά τον πόλεμο το 1945 φεύγουν για το εξωτερικό και κάνουν διεθνή καριέρα. Στη Νέα Υόρκη αναγνωρίζουν το ταλέντο τους και συνεργάζονται μαζί τους μεγάλοι ηθοποιοί όπως οι Μωρίς Σεβαλιέ, Τίνο Ρόσσι, Ούμα Σουμάκ, Λίαν Χάρβεν. Συμμετείχαν σε παραστάσεις στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου στο Karnezi Hall της Νέας Υόρκης, στο Pallas Theatre στο Λονδίνο, στη Sale Gavaux στο Παρίσι, Mason In Table στο Ντιτρόιτ των ΗΠΑ. Έπαιξαν όλα τα είδη του θεάτρου πρόζα, οπερέτα, μουσική κωμωδία, επιθεώρηση, τραγωδία.
Από την Μικρασιατική Καταστροφή στην Μαρίκα Κοτοπούλη
Ο Γιώργος Λαζαρίδης στο βιβλίο του «Ενας θρύλος με το όνομα Άννα-Μαρία Καλουτά» γράφει για τις περίεργες συμπτώσεις που οδήγησαν στο ξεκίνημα του θεατρικού θρύλου:
“Με την κήρυξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας ο πατέρας τους, ηθοποιός Στέφανος Καλουτάς, επιστρατεύτηκε ως έφεδρος αξιωματικός και βρέθηκε στη Σμύρνη να δίνει παραστάσεις για την ψυχαγωγία του ελληνικού στρατού. Η γυναίκα του, η Κατίνα Καλουτά, λόγω οικονομικών δυσκολιών τον ακολουθήσει στη Σμύρνη.
Κι έρχεται η Μικρασιατική Καταστροφή. Ο Στέφανος Καλουτάς πιάνεται αιχμάλωτος από τους Τούρκους (αργότερα απελευθερώθηκε και πέθανε από φυματίωση στην Κατοχή) ενώ η Κατίνα χάνει το ένα της κορίτσι, τη Μαρία, πάνω στον πανικό που επικράτησε εκείνες τις μέρες στη Σμύρνη.
Επιστρέφει στην Αθήνα μόνο με την Άννα κι αρχίζει ο αγώνας για την επιβίωση. Με τη μεσολάβηση του Σωματείου Ηθοποιών παίρνει απ’ το κράτος ένα μικρό βοήθημα, ως γυναίκα αιχμάλωτου αξιωματικού, βολεύεται σε μια καμαρούλα και ξεκινάει την παλιά της τέχνη, να ράβει κεντήματα, νύχτα μέρα με το φως ενός κεριού, γεγονός που ίσως συνετέλεσε στην κατοπινή πρόωρη τύφλωσή της.
Κι αρχίζουν οι συμπτώσεις…
Στο ίδιο σπίτι μένει ένας ηθοποιός, ο Κώστας Πομώνης. Μια μέρα ο Πομώνης βλέποντας τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης της Κατίνας Καλουτά, αποφασίζει να την συστήσει στην Μαρίκα Κοτοπούλη, με την οποία συνεργαζόταν. Γνώριζε ο Πομώνης την ευκολία με την οποία βοηθούσε η Κοτοπούλη άτομα που είχαν ανάγκη για βοήθεια. Η Κοτοπούλη αλλά και η οικογένεια Μυράτ συμπόνεσαν την άτυχη γυναίκα και πρόσφεραν στοργή και αγάπη τόσο στην ίδια όσο και στην κόρη της.
Δεύτερη σύμπτωση: Ένας άλλος ηθοποιός, φίλος του Στέφανου Καλουτά, ονόματι Φραγκόπουλος, βρισκόμενος στη Χίο, ανακαλύπτει εκεί το χαμένο παιδί, την Μαρία! Την είχε σώσει απ’ την καταστροφή ένας Έλληνας φαντάρος και την είχε φέρει στη Χίο όπου την πούλησε (!) για 300 δραχμές σε ένα άτεκνο ζευγάρι, πρόσφυγες από τη Σμύρνη. Αμέσως ο Φραγκόπουλος στέλνει τηλεγράφημα στο Σωματείο Ηθοποιών στην Αθήνα, στο οποίο γράφει πως βρήκε την κόρη του Καλουτά. Το Σωματείο ειδοποιεί την Κοτοπούλη κι αυτή λέει τα ευχάριστα στην Κατίνα Καλουτά. Η επιστροφή της Μαρίας όμως δε θα είναι εύκολη υπόθεση καθώς η Κατίνα Καλουτά δεν είχε χρήματα να πάει στη Χίο. Τελικά, μετά από μεσολάβηση της Κοτοπούλη, πήγε στη Χίο, χρειάστηκε μάλιστα να πληρώσει 250 δραχμές στο ζευγάρι ώστε να πάρει πίσω το παιδί της και έτσι τα αδέλφια σμίγουν επιτέλους. Εννοείται πως η αγκαλιά της Κοτοπούλη, όπως και των Μυράτ, άνοιξε το ίδιο μεγαλόψυχα και για την Μαρία. Διηγείται η Άννα Καλουτά:
Πότε η Κοτοπούλη έπαιρνε εμένα στο σπίτι της και πότε οι Μυράτ έπαιρναν τη Μαρίκα μας. Μας είχαν και μας περιποιόντουσαν σαν να ήμαστε παιδιά τους…
Και τι δε μας έδιναν; Φαγητά, του πουλιού το γάλα! Γλυκά! Παιχνίδια! Και το πιο σπουδαίο, που το είχαμε περισσότερο ανάγκη: Στοργή!
Και φτάνουμε στην τρίτη και καθοριστική σύμπτωση: στα 1927 η Κοτοπούλη αποφασίζει να ανεβάσει το έργο «Στοργή» του Ανρί Μπατάιγ και χρειάζεται για την παράσταση δύο κοριτσάκια. Φυσικά το μυαλό της Κοτοπούλη πήγε στην Άννα και στη Μαρία. Η Κατίνα Καλουτά δίνει την άδειά της και η Κοτοπούλη αρχίζει το «φροντιστήριο» ηθοποιίας. Οι συμβουλές της επικεντρώνονται στο να καταφέρουν τα κορίτσια να μιλήσουν δυνατά ώστε να ακουστούν από το κοινό. Μάλιστα η Άννα πήρε τόσο τοις μετρητοίς τις συμβουλές της Κοτοπούλη ώστε στην πρεμιέρα φώναξε τόσο δυνατά που οι θεατές ξέσπασαν σε γέλια. Πάντως στο τέλος της παράστασης το χειροκρότημα και για τα δύο κορίτσια ήταν ιδιαίτερα θερμό και λίγο αργότερα, στα παρασκήνια, η αθυρόστομη Κοτοπούλη πήρε στην αγκαλιά της την Άννα και της είπε: «Μωρή κωλοθεατρίνα, ρεζίλι μ’ έκανες! Από δράμα μου το ‘κανες κωμωδία. Έλα να σε φιλήσω!»
Εδώ τελειώνουν οι συμπτώσεις.
Γιατί δεν μπορεί να θεωρηθεί σύμπτωση το γεγονός πως και στα δύο επόμενα έργα της Κοτοπούλη υπήρχαν επίσης ρόλοι για μικρά κορίτσια! Μετά από αυτά τα δύο έργα, τα Καλουτάκια είναι πλέον διάσημα και αμείβονται με μισθό 6.000 δραχμών, ποσό τεράστιο για την εποχή. Με τα λεφτά αυτά η μητέρα τους έγραψε τα κορίτσια εσωτερικές στην Ιόνιο Σχολή για να αποκτήσουν μια αξιοπρεπή μόρφωση.
Κάποια στιγμή, όταν εξαντλήθηκαν τα έργα με παιδιά, η Κοτοπούλη αποφασίζει να ανεβάσει έργο χωρίς παιδικούς ρόλους. Όμως τα Καλουτάκια δε θα μείνουν άνεργα. Είναι πλέον διάσημα -είναι και καλοκαίρι και τα σχολεία έχουν κλείσει- και αρχίζουν μια πολύ πετυχημένη περιοδεία σε όλη την Ελλάδα με χαριτωμένα μουσικά νούμερα. Θα ακολουθήσουν αμέτρητες θεατρικές εμφανίσεις στην Αθήνα με διάσημους πρωταγωνιστές της εποχής που θα βοηθήσουν να δημιουργηθεί ο θρύλος με το όνομα «Καλουτάκια»”.
Η βασίλισσα της Επιθεώρησης ήταν αυτοδίδακτη
Πέρα από τις συμπτώσεις, το ταλέντο, το έμφυτο μπρίο και τη δυναμικότητα του χαρακτήρα, το φαινόμενο “Καλουτά” γεννήθηκε κυρίως από τον έρωτα της Άννας Καλουτά για το θέατρο. Σε ουκ ολίγες συνεντεύξεις της, η Άννα Καλουτά, αναφέρει με ταπεινότητα, νοσταλγία αλλά και πόνο (γιατί η τεράστια επιτυχία της ήρθε μέσα από έναν σκληρό πρωταθλητισμό που διέγραψε από πολύ νωρίς την παιδική αλλά και την εφηβική ζωή της):
«Πραγματικά γεννήθηκα για το θέατρο. Κι αν επέστρεφα σε μία δεύτερη ζωή πάλι ηθοποιός του θεάτρου θα γινόμουνα».
«Η Μαρία ήταν ερωτευμένη με τη ζωή, εγώ με το θέατρο»
Για τον μεγάλο αυτό έρωτα της ζωής της θα μιλήσει στην καλή της φίλη, Ροζίτα Σώκου, μέσα από την εκπομπή “Επισκέπτες της νύχτας”. Σε μία συζήτηση για τα παλιά, η Άννα Καλουτά εξομολογήθηκε με θάρρος για το γεγονός ότι υπήρξε αυτοδίδακτη.
«Γεννήθηκα για το θέατρο, πραγματικά. Χωρίς να πάω σε σχολή υποκριτικής γιατί τότε δεν υπήρχαν σχολές για παιδιά, ούτε σε σχολή χόρου.Δεν έκανα φωνιτική. Γι’ αυτό έχασα και την φωνή μου και δεν μπορούσα πλέον να παίζω σε οπερέτες. Όταν δεν έχεις κάνει φωνητική μουσική να ξέρεις πού να χτυπήσεις την νότα, θα έρθει κάποια μέρα κι αυτό θα “γράψει” στο λαιμό.
Ήρθε εποχή που έβγαινα στην σκηνή επάνω, έπαιζα ένα βράδυ κι ήθελα αναρρωτική μία βδομάδα. Έκλαιγα στην σκηνή γιατί δεν έβγαινε η φωνή, κι ο κόσμος νόμιζε ότι ήταν από το νούμερο».
Τα εγκαίνια του Θεάτρου Καλουτά
Στις 9 Οκτωβρίου 1961 μια νέα θεατρική σκηνή εγκαινιάζεται στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Πατησίων 240. Πρόκειται για το θέατρο «Καλουτά», των αδερφών Άννας και Μαρίας Καλουτά, και λειτουργεί μέχρι το 2004, οπότε το κτήριο κατεδαφίζεται.
Η Άννα Καλουτά μιλώντας στην εκπομπή “Ούτε Γάτα ούτε ζημιά” με την Έλενα Κατρίτση θα πει για την τύχη του Θεάτρου Καλουτά:«Είναι μαχαιρία στην καρδιά. Δεν περνάω από εκείνο τον δρόμο. Γιατί το Θέατρο Καλουτά δεν χτίστηκε με ιδρώτα αλλά με αίμα.»
Η τελετή εγκαινίων πραγματοποιήθηκε με πλήρη επισημότητα, με τη συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών και την παρουσία πλήθους κόσμου.
Τα επίκαιρα της εποχής κατέγραψαν την είδηση των εγκαινίων του πολυτελούς θεάτρου.
Οι «οικοδέσποινες», ‘Αννα και Μαρία Καλουτά, υποδέχονται τους επίσημους προσκλεκλημένους στην είσοδο του θεάτρου. Διακρίνονται κατά την άφιξή τους στο θέατρο ο μουσικοσυνθέτης Γιώργος Κατσαρός, οι ηθοποιοί Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Ζαζά Μπριλλάντη, Δημήτρης Χορν και Τζένη Καρέζη, Μάνος Κατράκης και Μαίρη Αρώνη, και ο ηθοποιός και θεατρικός επιχειρηματίας Φώτης Σαμαρτζής. Στη συνέχεια, τελείται αγιασμός και ακολούθως ο Μάνος Κατράκης και η Μαίρη Αρώνη, πρωταγωνιστές του θιάσου «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» που θα ανεβάσει την εναρκτήρια παράσταση, ανεβαίνουν στη σκηνή και μαζί με την Άννα και τη Μαρία Καλουτά χειροκροτούνται από το πλήθος.
Η εναρκτήρια παράσταση της νέας θεατρικής σκηνής ήταν το έργο «Οδύσσεια» του Μανώλη Σκουλούδη. Στο ρόλο του Οδυσσέα, ο Μάνος Κατράκης και της Πηνελόπης η Μαίρη Αρώνη. Παίζουν ακόμα οι: Στέφανος Ληναίος (Τηλέμαχος), Μπέττη Βαλάση (Παλλάδα Αθηνά), Τζαβαλάς Καρούσος (‘Ομηρος) κ.ά. Τη σκηνοθεσία της παράστασης υπογράφει ο ίδιος ο Μάνος Κατράκης, τη σκηνογραφία-κουστούμια ο Γιώργος Ανεμογιάννης, τη μουσική ο Γιάννης Μαρκόπουλος και τις χορογραφίες ο Γιάννης Φλερύ.
Η Άννα Καλουτά μιλώντας στην εκπομπή “Ούτε Γάτα ούτε ζημιά” με την Μαρία θα πει για την τύχη του Θεάτρου Καλουτά:
«Είναι μαχαιρία στην καρδιά. Δεν περνάω από εκείνο τον δρόμο. Γιατί το Θέατρο Καλουτά δεν χτίστηκε με ιδρώτα αλλά με αίμα.»
Άγνωστες ιστορίες για την Άννα Καλουτά
“Τώρα τί να σας πω, ότι σας βλέπω με ένα μάτι;”
Για τα όμορφα πράσινα μάτια της Άννας Καλουτά έχει γραφτεί το τραγούδι «Δυο πράσινα μάτια με μπλε βλεφαρίδες». Όμως, όσο απίστευτο κι αν ακούγεται αυτό, η Καλουτά είχε μόνο ένα μάτι!
«Όταν ήμουν μικρή παίζαμε με τα παιδάκια γύρω γύρω από το φουστάνι της μαμάς τους, που εκείνη τη στιγμή κουνούσε το αναμμένο σίδερο. Βρέθηκα μπροστά και την έφαγα στο μάτι. Και να σκεφθείτε με ένα μάτι έχω γυρίσει όλο τον κόσμο με αυτοκίνητο. Έχω κάνει 50.000 μίλια! Μας κυνηγούσαν οι ιπποπόταμοι και τα λιοντάρια στην Αφρική!», θα πει γελώντας.
“Τον γάμο τον φοβόμουνα αλλά και τον σεβόμουνα”
Αν και η Άννα Καλουτά δεν φοβήκε τα άγρια θηρία της Αφρικής, ούτε και τα λοιπά μη τετράποδα “θηρία” που βρέθηκαν μπροστά της, υπήρχε ένα πράγμα που την τρόμαζε πραγματικά…ο γάμος!
Η ίδια θα αποκαλύψει:
«Τον γάμο τον φοβόμουνα.Αλλά τον σεβόμουνα. Έβλεπα φιλενάδες μου να παντρεύονται και μετά από 6 μήνες χώριζαν. Η αγάπη είναι πολύ ωραίο συναίσθημα αλλά δεν διαρκεί. Η αγάπη αρχίζει με το σεξ. Τελειώνει το σεξ είναι η αγάπη. Τελειώνει η αγάπη είναι η στοργή κι εκεί τελειώνουν τα γεροντάκια. Αλλά είναι πολύ λίγες περιπτώσες αυτές, όπου ζευγάρια ξεκινάνε και τελειώνουν μαζί.
Είχα βάλει παρωπίδες σαν τα άλογα και κοίταζα το θέατρο. Τα παιδιά τα αγαπούσα και τα αγαπάω αλλά δεν τα ήθελα ποτέ γιατί έπαιρνα παράδειγμα από τη ζωή μου. Πως μεγάλωσα, πως δούλεψα,πως μου έβγαινε η ψυχή ανάποδα. 40 πυρετό, με 40 πυρετό στη σκηνή».
Δεν μπορεί να πει κανείς μετά βεβαιότητα, αν ο φόβος αυτός της Καλουτά προερχόταν από τον μεγάλο έρωτά της για το θέατρο ή από την μητέρα της που σας κέρβερος έδιωχνε τους γαμπρούς που έρχονταν να την ζητήσουν ή λόγω της δυναμικής της ιδιοσυγκρασίας που δεν άφηνε πολλά περιθώρια συμβιβασμών, που είθισται να υπάρχουν στις σχέσεις.
Παράδειγμα για το τελευταίο, υπήρξε ο θυελλώδης έρωτας της Άννας Καλουτά με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα.
Η ένταξη της Καλουτά στο ΕΑΜ
Το σημείο που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό είναι η ένταξη της Άννας Καλουτά στο ΕΑΜ και η αντιστασιακή της δράση. Η ίδια εξηγεί τους λόγους για τους οποίους, αργότερα, διαχώρισε τη θέση της.
“Δούλευα τότε για το ΕΑΜ, δηλαδή για το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, που, όπως το λένε και οι τρεις του λέξεις, ήταν ένα Μέτωπο ολόκληρου του Έθνους για να απελευθερωθούμε…
Και γιατί μπλέξαμε τότε τα κομματικά μας;
Δηλαδή άμα ήσουνα αριστερός, ήσουν περισσότερο σκλάβος του κατακτητή και άμα ήσουνα δεξιός, ήσουν λιγότερο;
Την ίδια σκλαβιά είχαμε όλοι μας…
Αυτήν προσπαθούσαμε να τινάξουμε από πάνω μας κι άμα θα τα καταφέρναμε και ξαναγινόμαστε ελεύθεροι άνθρωποι, τότε θα βρίσκαμε και τα δικά μας…
Έτσι όμορφα, σωστά και πατριωτικά ξεκίνησε η ιστορία κι εγώ άκουσα για ΕΑΜ και είπα «μέσα κι εγώ, παιδιά, όλοι να βάλουμε ένα χέρι για τον τόπο μας…»
Και για εράνους έτρεχα και προκηρύξεις μοίραζα και στα νοσοκομεία πήγαινα, που υπήρχανε ακόμα οι τραυματίες του Αλβανικού, και αντάρτες να κρύψουμε και Εγγλέζους να φυγαδεύσουμε και όλες τις εισπράξεις του θεάτρου μιας ημέρας κάθε βδομάδα τις δίναμε για το ΕΑΜ…
Κάθε φορά όμως που άκουγα να μπαίνει στη μέση το κομματικό, «δεξιοί, αυτοί, αριστεροί εμείς», μου γύρισε το μάτι ανάποδα…
Σταθείτε, μωρέ, γιατί έτσι και μας μπαγλαρώσουνε οι Γερμανοί και μας στήσουνε στο απόσπασμα, τις ίδιες σφαίρες θα βάλουνε στα αυτόματα για να μας καθαρίσουνε…”.
Αυτή η αλλαγή πορείας λίγο έλειψε να βάλει την Άννα Καλουτά σε μπελάδες καθώς κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών άντρες του ΕΑΜ χτύπησαν με άγνωστες προθέσεις –«βρόντηξαν» είναι η φράση που χρησιμοποιούσε η ίδια- την πόρτα του σπιτιού της.
Τότε προτίμησε να διαφύγει από το παράθυρο του φωταγωγού και στη συνέχεια, μεταμφιεσμένη, κατάφερε να περάσει στο αγγλοκρατούμενο τμήμα της Αθήνας. Εκεί συναντήθηκε πάλι με την αδελφή της, τη Μαρία, η οποία θεωρούσε πως η Άννα ήταν νεκρή.
Η ιστορία λοιπόν επαναλαμβανόταν για δεύτερη φορά, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, μόνο που τώρα οι ρόλοι είχαν αντιστραφεί.
Πηγές: ert.gr, Γιώργος Λαζαρίδης «Ενας θρύλος με το όνομα Άννα-Μαρία Καλουτά», Αφιέρωμα από τις εκπομπές “Επισκέπτες της νύχτας”,”Ούτε γάτα ούτε ζημιά”.
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
