Άυν Ραντ Ο Ατλας επαναστάτησε (βιβλιοκριτική Άγγελα Μάντζιου)

ATLAS SHRUGGED Η ΑΝΤΙΦΑΣΗ, ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ, Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ είναι οι επί μέρους τίτλοι της τριλογίας Ο ΑΤΛΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣΕ της Άυν Ραντ. Το βιβλίο (1957) έχει ως επαναλαμβανόμενο μοτίβο την ερώτηση «Ποιος είναι ο Τζον Γκολτ?» Μ΄ αυτή τη φράση ενός ζητιάνου, η Ρωσικής καταγωγής Αμερικανή συγγραφέας, ξεδιπλώνει χωρίς λογοτεχνικές αξιώσεις, ένα ιδεολογικό σύστημα αξιών που προκύπτει από τις αντιθέσεις καλού, κακού, εργασίας, χρήματος, εκμετάλλευσης, πολιτικής, γραφειοκρατίας, ηθικών κωδίκων και ιδεολογίας.

Με φόντο την Αμερική των επιχειρηματιών της δράσης και του σεβασμού στο κέρδος της εργασίας και των πολιτικών γραφειοκρατικών κωδίκων της εκμετάλλευσης, της χειραγώγησης και του ελέγχου και τις πνευματικά αδρανείς ομάδες των διανοούμενων, η συγγραφέας αποκαλύπτει το φιλοσοφικό της όραμα του «αντικειμενισμού». Το βιβλίο παρουσιάζει ενδιαφέρον ως προς την επιλογή του θέματος και σε πολλές των περιπτώσεων είναι αρκετά επίκαιρο από την εποχή που γράφτηκε. Η συγγραφέας επιχειρεί να μιλήσει από απόσταση χρησιμοποιώντας τριτοπρόσωπη αφήγηση, για το καλό που κρύβεται στο νου των ανθρώπων της δράσης, των επιχειρηματιών που κερδίζουν από την εργασία αλλά ωφελούν το κοινωνικό σύνολο και τις δυνάμεις των πολλών που διεκδικούν χωρίς να αξίζουν, απαιτούν χωρίς να σέβονται τόσο στον οικογενειακό κύκλο όσο και στο κοινωνικό πεδίο. Σε πρώτο πλάνο οι ήρωες του καλού, μια γυναίκα που διευθύνει έναν σιδηρόδρομο, πεισματικά αδιάφορη στους ηττοπαθείς, με έναν ανάξιο αδερφό, ένας χαλυβουργός, εφευρέτης ενός μετάλλου που φέρει την υπογραφή του και η οικογένειά του τον θεωρεί άρπαγα και κυνικό, ένας ευφυής επιχειρηματίας που γίνεται τυχοδιώκτης προκειμένου να υπηρετήσει το όραμά του και παράλληλα οι δυνάμεις του κακού, νωθροί στη σκέψη καθηγητές, πολιτικοί χωρίς όραμα, συνωθούνται σε αιώνια πάλη με φόντο τις αχανείς εκτάσεις της αμερικανικής επικράτειας και την πόλη της Νέας Υόρκης του χρήματος, των ηθικών συνιστωσών της πολύπλοκης κοινωνίας και του αμερικανικού ονείρου. Ο αρχικός τίτλος του βιβλίου ήταν «Η απεργία», παραπέμποντας άμεσα στην αντίδραση των ατλάντων του νου.

Ο Τζον Γκολτ δια της συγγραφέως, στο έβδομο κεφάλαιο του τρίτου βιβλίου η ταυτότητα, εκφράζει το ιδεολογικό πολιτικό του όραμα αλλά μάλλον δεν μας πείθει. Ο μονότονος μονόλογος, οι εμμονές μιας αποκαλυπτικής γνώσης, οι ασυμμετρίες, η ιστορική υπεροψία της δύναμης, η κινηματογραφικού τύπου έκφραση και εκφορά, καθιστούν το έργο άτονο και συναισθηματικά αποφορτισμένο. Δεν αρκούν οι φιλοσοφικές ,οι ιστορικές σπουδές και η κινηματογραφική τεχνική για να γραφεί ένα καλό βιβλίο. Τα πρώτα της έργα « Εμείς οι ζωντανοί»(1936), Κοντά στον ουρανό» σε δύο τόμους(1945) παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον και εμπλέκουν συναισθηματικά τον αναγνώστη στην περιπέτεια της ανάγνωσης και στους υψηλούς στόχους της γραφής.

ΆΥΝ ΡΑΝΤ
Ο ΑΤΛΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣΕ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΝΑ ΣΑΜΑΡΑ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΩΚΕΑΝΙΔΑ
AYN RAND