Είναι αρκετά τα βιβλία που άφησαν το στίγμα τους πάνω μου. Μου είναι πάντα δύσκολο να επιλέξω κάποια από αυτά. Αποφάσισα να το κάνω με μόνο γνώμονα ποιο θα ερχόταν πρώτα στο κεφάλι μου. Ποιο από όλα συνεχίζει να μιλά, να αναπνέει μέσα μου συναίσθημα. Ποιο, δεν έχει κόψει τους ιμάντες που μας δένουν σε αυτήν την καταλυτική σχέση της ιστορίας με τον αναγνώστη του. Κάποια μάλιστα με παραπέμπουν σε άλλα έργα, ξένων συγγραφέων, εξίσου σημαντικά και για μένα, καθοριστικά.
Το Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη, του Θανάση Βαλτινού που εκδόθηκε το 1972 από το μετέπειτα βαρύ πυροβολικό της ελληνικής λογοτεχνίας. Ένα λιτό μυθιστόρημα με τον κεντρικό ήρωα να προσπαθεί να μεταναστεύσει στην Αμερική και να μας διηγείται τις ιστορίες του. Εδώ ο Βαλτινός, μας συστήνει απευθείας με τον συγγραφικό του κόσμο. Το ίδιο το έργο είναι αιχμηρό και λείο ταυτόχρονα όπως ένας βράχος, ακατέργαστος στην κορυφή, στρογγυλεμένος στη βάση του. Λαϊκός και άμεσος, μας εισάγει κατευθείαν στο κλίμα. Δεν μακρηγορεί, γοητεύει με μια οξυδερκή λιτότητα που σε καταπίνει ολοσχερώς.
Η Κασσάνδρα και ο Λύκος της Μαργαρίτας Καραπάνου. Γιατί; Γιατί το αφιερώνει στη μητέρα της με αγάπη και εν συνεχεία «ξεβρακώνει» τη σχέση της μαζί της. Ας μην ξεχνάμε πως η μάνα της ήταν η επίσης γνωστή συγγραφέας Μαργαρίτα Λυμπεράκη. Είναι ένα βιβλίο στο οποίο η Καραπάνου άλλοτε ρίχνει την ένταση και άλλοτε την κορυφώνει χωρίς να χάνεται στιγμή ο υπόγειος παλμός, ο σπαραγμός της. Βγάζει κυριολεκτικά τα τζιέρια της, τα χαϊδεύει και τα επανατοποθετεί. Η συγγραφέας ουρλιάζει. Σπαράζει, κατηγορεί κι ίσως τελικά, να συγχωρεί.
Όπως και να χει αξίζει να το διαβάσει κανείς για να πονέσει κάθετα, οριζόντια κι ολοσχερώς κάθε φορά. «Μια μέρα η μαμά μου η Κασσάνδρα, μου έφερε μια κούκλα να μου την κάνει δώρο. Ήτανε μεγάλη και για μαλλιά είχε κίτρινους σπάγκους. Την κοίμισα στο κουτί της αφού πρώτα της έκοψα τα πόδια και τα χέρια για να χωράει. Αργότερα της έκοψα το κεφάλι για να μην είναι βαριά. Τώρα την αγαπώ πολύ». Για κάποιο λόγο, αυτό το βιβλίο με κάνει πάντα να θυμάμαι τον «Εραστή» της Μαργκερίτ Ντυράς, που εκδόθηκε το 1984.
Η Λέσχη του Στρατή Τσίρκα που εκδόθηκε το 1961 και μαζί με την Αριάγνη και την Νυχτερίδα, συνιστούν την τριλογία Ακυβέρνητες Πολιτείες. Ένα ιστορικοπολιτικό κυρίως έργο που εξελίσσεται στα Ιεροσόλυμα το 1942. Μια πόλη πολυπολιτισμική που βράζει από ανθρώπους που βρίσκονται εκεί εν μέσω του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Εβραίοι, έλληνες, Γερμανοί, η Αυστριακή γεμάτη πάθος Έμμη. Πολυφωνικό και πολυεπίπεδο με την ξεχωριστό αφηγηματικό τρόπο του Τσίρκα, περιγραφικό, συχνά ποιητικό. Ένα ανεπανάληπτο έργο, τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής, τεράστιο σε μέγεθος, θα μπορούσε να αναμετρηθεί με την Τριλογία USA του Τζον Ντον Πάσος στην Αμερική, αλλά και με το Αλεξανδρινό κουαρτέτο του Ντάρελ που ακολουθεί το 1957. Το βέβαιο είναι, πως η ατμόσφαιρά του δεν σ εγκαταλείπει ποτέ. Θυμάσαι μέχρι και τους ήχους που βγαίνουν απ τους πόρους του βιβλίου.
Η Βάρδια του καββαδία. Γιατί είναι το μοναδικό πεζό του ποιητή αλλά και γιατί πρόκειται για τον ίδιο τον Καββαδία. Αυτόν που κατάφερε να φέρει τον κόσμο των ναυτικών όχι μόνο μπροστά, αλλά και μέσα μας. Γιατί η βάρδια είναι ύμνος στον έρωτα, στην νοσταλγία, στο γλυκό σούρουπο. Είναι βαθιά ανθρώπινο, ποιητικά πεζό. Ο Καββαδίας στη βάρδια που εκδόθηκε το 1954, φέρνει στα μέτρα κοινών ανθρώπων τις συνήθειες, την καθημερινότητα, τον ψυχισμό των ναυτικών. Νοσταλγούμε τα λιμάνια, τις πληρωμένες γυναίκες, τη βροχή που σκάει στο μέταλλο της κουπαστής. Εδώ ο ποιητής, βγάζει την ψυχή του και την ακουμπά λέξη τη λέξη στην κουβέρτα του καταστρώματος. Μας συγκινεί και μας παρασύρει ο άμεσος όλο συναίσθημα και ναυτική ορολογία αφήγηση που σε συνδυασμό με τις ποιητικές συλλογές του, ο Καββαδίας μας εισάγει δια παντός στον κόσμο του.
Μέγας ανατολικός του Εμπειρίκου. Ίσως το πιο τολμηρό έργο στην ελληνική λογοτεχνία. Ο Αντεστραμμένος Ντε Σαντ κι ένας ουτοπικός, αχαλίνωτος κόσμος. 100 κεφάλαια, οχτώ τόμοι. Ξεκίνησε να γράφεται το 1945 και ολοκληρώθηκε το εβδομήντα. Κόρταρα χρόνια αποσπασματικά μαζί του, μέχρι που μου το απέκτησα ολόκληρο. Δεν μετανιώνω γι αυτό, ωστόσο αρκεί κανείς να διαβάσει το πρώτο βιβλίο και μπαίνει ευθύς αμέσως στο κλίμα του Μέγα Ανατολικού, του υπερωκεάνιου που κάνει το παρθενικό του ταξίδι το 1867 από Αγγλία για Αμερική. Ένα αμφιλεγόμενο έργο, όχι όσο αμφιλεγόμενο θα χρειαζόταν κατά τη γνώμη μου. Έρωτας σε όλα τα πλάτη και τα μήκη. Η σεξουαλικότητα, η ελευθεριότητα στο απόγειο της. Η ηδονή της σάρκας, ύμνος σ αυτήν χωρίς κανέναν ενδοιασμό, χωρίς κανένα ταμπού, πέφτουν όλα τα τείχη στο βωμό της απόλαυσης. Μεγάλοι συγγραφείς και ποιητές, ανάμεσά τους ο Ελύτης, έχουν εγκωμιάσει το έργο που αξίζει για πολλούς λόγους να διαβαστεί, διατηρώ την επιφύλαξή μου ωστόσο, για το πώς θα το προσέγγιζαν στους κύκλους, αν ήταν αποτέλεσμα ενός ταπεινού, άσημου, έξω από τα κυκλώματα και τα σαλόνια δημιουργού.
Η Φωτεινή Ναούμ γεννήθηκε στην Κομοτηνή τον Απρίλιο του 1978. Η σχέση της με τη γραφή υπήρξε πάντα καθοριστική στη ζωή της. Κατά καιρούς, αρθρογραφεί σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά. Έχει εκδώσει έξι μυθιστορήματα, το τελευταίο με τίτλο Υγρή Πόλη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Τα τελευταία εξι χρόνια συντονίζει ομάδες δημιουργικής γραφής, ενώ έχει εβδομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή με θέμα το βιβλίο.
(2019) Ο διαχειριστής, Κύφαντα
(2017) Υγρή πόλη, Διόπτρα
(2016) Γλυκά χαράζουν οι άγριες νύχτες, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
(2014) Χωρίς παρελθόν, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
(2013) Αποκαΐδια και βατόμουρο γλυκό, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
(2012) Ο διαχειριστής, Πολύτροπον
(2010) Το κορίτσι με τα κόκκινα παπούτσια, Εκδοτική Θεσσαλονίκης
►Υπάρχουν βιβλία που κατέχουν ξεχωριστή θέση στο μυαλό και στην καρδιά μας. Βιβλία που μας καθορίζουν, δεν τα ξεχνάμε ποτέ και κατά καιρούς ανατρέχουμε ξανά και ξανά στις σελίδες τους, διότι από τότε που τα διαβάσαμε για πρώτη φορά έχουν γίνει ένα κομμάτι από εμάς. Αυτή είναι άλλωστε και η αξία ενός λογοτεχνικού έργου: με τον όσο πιο αρμονικό και ολοκληρωμένο συνδυασμό μορφής και ύφους, πρώτα να μας συγκινεί και κατόπιν να περνά ανεξίτηλα και παιδευτικά στη σκέψη μας. Η ελληνική λογοτεχνία έχει να επιδείξει πλείστα όσα σημαντικά έργα που αποτύπωσαν μέσα από την πλοκή τους το ιστορικό γίγνεσθαι της εποχής τους και με όχημα τους χαρακτήρες των ηρώων τους σκιαγράφησαν προβλήματα και δεινά, προβληματισμούς και οράματα, καθώς και διαφορετικές οπτικές γωνίες του κόσμου. Έργα που η λογοτεχνική τους δύναμη παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, όπως και το γεγονός ότι ένας συγγραφέας είναι πρώτα και κύρια αναγνώστης, το cityportal.gr καλεί αγαπημένους σας σύγχρονους συγγραφείς να φανερώσουν τα δικά τους αγαπημένα βιβλία από την ελληνική λογοτεχνία, γραμμένα από το 1980 και πίσω, βιβλία που τους καθόρισαν και θα βοηθήσουν και όλους εμάς στην αναζήτηση των αναγνώσεών μας.
Μαρία Ψωμά Πετρίδου
