Ο σχεδιασμός του ΝΟΗΣΙΣ για το μέλλον

Με νέα σχέδια για την αναβάθμιση και την εξωστρέφειά του βάζει «πλώρη» για το 2025 και τα επόμενα χρόνια το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ στη Θεσσαλονίκη, το οποίο από το 2004 έως σήμερα έχει υποδεχτεί αριθμό επισκεπτών, που αντιστοιχούν σε περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ελλάδας: 3,3 εκατ. άτομα, εκ των οποίων τα 2,8 εκατ. ήταν παιδιά. Στα 20 χρόνια της λειτουργίας του, το ΝΟΗΣΙΣ έχει φιλοξενήσει 50 περιοδικές εκθέσεις και 820 επιστημονικά συνέδρια, επιστημονικές ομιλίες, φεστιβάλ και θεματικές δράσεις, ενώ μόνο πέρυσι υποδέχτηκε πάνω από 210.000 επισκέπτες και επισκέπτριες, όπως επισήμανε η πρόεδρός του, χημικός μηχανικός Στέλλα Μπεζεργιάννη, η οποία ανέλαβε (αμισθί) τα καθήκοντά της τον Ιανουάριο του 2023, όπως και το υπόλοιπο διοικητικό συμβούλιο.

Κατά τη διάρκεια σημερινής παρουσίασης των νέων στόχων του Κέντρου σε δημοσιογράφους, η κα Μπεζεργιάννη υπενθύμισε ότι στους χώρους του το κοινό μπορεί να επισκεφτεί το Μουσείο Τεχνολογίας, να ανακαλύψει τα μυστικά του σύμπαντος στο ψηφιακό πλανητάριο, να παρακολουθήσει προβολές 3D στο κοσμοθέατρο, στη μεγαλύτερη οθόνη που υπάρχει στην Ελλάδα, να βιώσει μοναδικές εμπειρίες στον προσομοιωτή, από προσελήνωση μέχρι επίσκεψη στο Σινικό Τείχος, αλλά και να συμμετέχει σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, που απευθύνονται σε παιδιά από τεσσάρων ετών και πραγματοποιούνται τα Σαββατοκύριακα.

Περιγράφοντας τον σχεδιασμό για τα επόμενα βήματα, η κα Μπεζεργιάννη, αλλά και ο γενικός διευθυντής του φορέα, Ευάγγελος Αφθονίδης, αναφέρθηκαν -μεταξύ άλλων- στους εξής στόχους: πρώτον, να εκσυγχρονιστεί ο εξοπλισμός του κέντρου, ώστε να συνεχίσει να επιτελεί τον σκοπό του, κάτι για το οποίο υπάρχουν ήδη συζητήσεις με κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς. Δεύτερον, να γίνει πιο δυνατό το εκπαιδευτικό κομμάτι του ΝΟΗΣΙΣ και να επεκταθεί και στη δια βίου μάθηση. Ήδη, στις εγκαταστάσεις του κέντρου θα δοκιμαστεί ένα ψηφιακό εργαστήριο χημείας, με προοπτική στη συνέχεια να δοθεί και στα σχολεία της χώρας. Τρίτον, να ενδυναμωθούν οι δραστηριότητες του ΝΟΗΣΙΣ, ώστε να μπορεί να βασίζεται περισσότερο σε ίδια παραγωγή εσόδων από αυτές και λιγότερο στην τακτική χρηματοδότηση από το ελληνικό κράτος. Τέταρτον, να αναπτυχθούν σε συνεργασία με άλλους φορείς νέες εφαρμογές και τεχνολογίες όπως ένα ρομποτάκι με Τεχνητή Νοημοσύνη, που θα κυκλοφορεί στους χώρους του ΝΟΗΣΙΣ και θα αλληλεπιδρά με τους επισκέπτες και επισκέπτριες. Και, πέμπτον, το κέντρο να είναι ανοιχτό στο κοινό από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Η κρατική τακτική χρηματοδότηση του ΝΟΗΣΙΣ ανέρχεται σήμερα σε 783.000 ευρώ ετησίως, τη στιγμή που μόνο οι ενεργειακές δαπάνες του κτηρίου, που οι στεγασμένες εγκαταστάσεις του φτάνουν τα 14 στρέμματα, ανέρχονται σε 250.000 ευρώ. Συνολικά, οι δαπάνες του ανέρχονται σε περίπου 1,5- 1,6 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ οι ανάγκες του, για να παραμείνει ένα «αξιόμαχο» Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας, σε μια εποχή ραγδαίας επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης, είναι ανεξάντλητες. Όπως διευκρίνισε ο κ. Αφθονίδης, υπεβλήθηκε στο υπουργείο Ανάπτυξης αίτημα χρηματοδότησης του Κέντρου με 1 εκατ. ευρώ από το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, μεταξύ άλλων για την αναβάθμιση των προβολικών μηχανημάτων του Κοσμοθεάτρου. Η πρόταση πέρασε από την αρμόδια ειδική διαχειριστική αρχή και βρίσκεται πλέον στο γραφείο του υπουργού.

Η αναβάθμιση του εξοπλισμού θα συνεισφέρει και στον στόχο του ΝΟΗΣΙΣ για αναβάθμιση των δραστηριοτήτων του, ώστε να παράγει περισσότερα έσοδα. Τα έσοδά του ανέρχονται σήμερα κατά μέσο όρο στα 600.000-800.000 ευρώ ετησίως, ενώ η εκτίμηση για το 2025 είναι ότι θα μπορούσαν να φτάσουν τα 900.000 ευρώ, σύμφωνα με τον κ. Αφθονίδη, ο οποίος διευκρίνισε ακόμα ότι τα τελευταία 20 χρόνια δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια ουσιαστικής αναβάθμισης και συντήρησης ή στεγανοποίησης των κτηριακών εγκαταστάσεων του ΝΟΗΣΙΣ, παρά μόνο «μπαλώματα».

Οι χώροι του ΝΟΗΣΙΣ και οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις μέχρι το τέλος του 2024

Οι χώροι του ΝΟΗΣΙΣ βρίσκονται στο ανατολικό άκρο του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, στον Δήμο Θέρμης, σε έκταση 48.000 τ.μ. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί επίσημα ως Ζώνη Καινοτομίας, κι εκεί λειτουργούν επίσης ερευνητικά κέντρα, φορείς και εταιρείες που ασχολούνται με έρευνα αιχμής και καινοτόμα εκπαίδευση, όπως το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), η Τεχνόπολις και η Αμερικανική Γεωργική Σχολή. Στον χώρο λειτουργεί Εκθετήριο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, όπου παρουσιάζονται δείγματα τεχνολογικών στοιχείων και επιτευγμάτων της αρχαίας Ελλάδας, με ομοιώματα που κατασκευάσθηκαν με βάση πληροφορίες από γραπτές πηγές. Τα εκθέματα αυτά, από τους τομείς της καθημερινής ζωής, των κατασκευών, της μηχανολογίας, της ναυπηγικής, του πολέμου, των τηλεπικοινωνιών, των μετρητικών οργάνων, των αυτοματισμών και άλλων, αντανακλούν τις τεχνικές και το πολιτισμικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο εμφανίσθηκαν, αποτυπώνοντας τον ρόλο και τη σημασία της τεχνολογίας, στην ανάπτυξη του αρχαιοελληνικού και του παγκόσμιου πολιτισμού.

Λειτουργεί επίσης τεχνοπάρκο με 40 διαδραστικά εκθέματα, μέσω των οποίων το κοινό μαθαίνει διασκεδάζοντας, Εκθετήριο Τεχνολογίας Μεταφορών (με οχήματα ιστορικού, συλλεκτικού και εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος, τετράχρονες αλλά και δίτροχες «κυρίες», από τη δεκαετία του ’20 μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν), Ψηφιακό Πλανητάριο (με θόλο εξωτερικής διαμέτρου 25 μέτρων και εσωτερικής 18 μέτρων, με 155 επικλινείς θέσεις), Κοσμοθέατρο 300 θέσεων με τη μεγαλύτερη επίπεδη οθόνη στην Ελλάδα, 17 επί 23 μέτρων και απόλυτα ευκρινή ψηφιακό ήχο που παράγεται από 30 ηχεία και 11 ενισχυτές) και Προσομοιωτή Εικονικής Πραγματικότητας με τρισδιάστατη προβολή και ταυτόχρονη κίνηση της θέσης.

Το ΝΟΗΣΙΣ συνεχίζει και το καλοκαίρι να δέχεται επισκέπτες, από τις 9 το πρωί μέχρι τις 5 το απόγευμα κάθε Τρίτη και Παρασκευή και από τις 11 έως τις 7 κάθε Σαββατοκύριακο. Διερευνάται επίσης η δυνατότητα, μία καθημερινή την εβδομάδα, να παραμένει ανοικτό μέχρι τις 8 το βράδυ, με προβολές, επισκέψεις στις εκθέσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Μεταξύ άλλων θα πραγματοποιηθεί και φέτος το Explora, που αφορά πενθήμερα καλοκαιρινά προγράμματα για παιδιά από προσχολική ηλικία μέχρι Γ΄ Γυμνασίου, προσφέροντας εκπαιδευτικά προγράμματα, εργαστήρια κατασκευών, ομαδικά παιχνίδια, προβολές και πολλές άλλες εκπαιδευτικές και ταυτόχρονα ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπου τα παιδιά έρχονται σε επαφή με έννοιες και θέματα STEAM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, τέχνες, μαθηματικά), εξασκούν ποικίλες δεξιότητες και κοινωνικοποιούνται σε ένα περιβάλλον που προωθεί το ενδιαφέρον για τις επιστήμες και την τεχνολογία

Μέχρι το τέλος της χρονιάς το ΝΟΗΣΙΣ έχει προγραμματίσει πληθώρα εκδηλώσεων, μεταξύ των οποίων οι εξής:

• Astroparty 2024, ανοικτή εκδήλωση για το κοινό της πόλης,
• STEAMLAND 2024, φεστιβάλ STEAM δραστηριοτήτων,
• Ευρωπαϊκή Ημέρα χωρίς αυτοκίνητο,
• ποδηλατικός αγώνας για την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, Βραδιά Ερευνητή 2024, σε συνεργασία με το ΑΠΘ,
• Διεθνής Εβδομάδα Διαστήματος, με δωρεάν δράσεις για τα σχολεία,
• Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών με παρουσίαση του προγράμματος της νέας σεζόν Σεπτέμβριος 2023-Ιούνιος 2024 του φορέα,
• το 3ο Διεθνές Συνέδριο Αρχαίας και Βυζαντινής Τεχνολογίας, στις 19-21 Νοεμβρίου, στην Αθήνα, σε συνδιοργάνωση με την Εταιρεία Διερεύνησης Αρχαιοελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας (ΕΔΑΒυΤ),
• σειρά ομιλιών για την Τεχνητή Νοημοσύνη AI Talks, με θέμα την επίδρασή της σε διάφορους επιστημονικούς τομείς, όπως νομική, πληροφορική, ιατρική κ.ά._