Πασχαλία Τραυλού – Έλληνες συγγραφείς προτείνουν αγαπημένα βιβλία

Cityportal.gr > Βιβλία > Πασχαλία Τραυλού – Έλληνες συγγραφείς προτείνουν αγαπημένα βιβλία

19/05/2020 - 00:04

Τι είναι αυτό στ αλήθεια που καθιστά ξεχωριστό ένα βιβλίο; Η σκέψη και η λέξη θα απαντήσω. Το ερέθισμα που το γεννά και ο τρόπος που αποτυπώνεται στο χαρτί. Γιατί ο αναγνώστης και ο συγγραφέας αποκτούν ένα αόρατο δεσμό και κατακτούν μια ενδόμυχη επικοινωνία. Γιατί η αληθινή λογοτεχνία είναι εκείνη που αγαπιέται αυθόρμητα όταν ανταμώσει το κείμενο με τον δέκτη, δίχως να κάνει το «συνοικέσιο» κανένας μεσολαβητής είτε αυτό είναι το διαδίκτυο είτε οποιαδήποτε άλλη διαφήμιση αφού ανέκαθεν το καλό βιβλίο διαθέτει μια αυτοπυροδοτούμενη δύναμη. Όπως:

Η Φόνισσα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Τόσο η υπόθεση του έργου όσο και η ευρηματικήδομή του δικαιολογούν απόλυτα το λόγο για τον οποίο αποτέλεσε και αποτελεί έναυσμα άπειρων σχολιασμών. Γιατί η δημιουργία μιας ηρωίδας πλασμένης μόλις το 1904 η οποία σηκώνει στη ράχη της όλη την τραγικότητα της γυναικείας μοίρας είναι μια εμβριθής λογοτεχνική επινόηση που άνοιξε στην Ελλάδα και μάλιστα από την πένα ενός άντρα την τεράστια θεματική των δεινών της γυναικείας οντότητας μέσα από τη λογοτεχνία. Ο δημιουργός όχι μόνο μπόρεσε να αναδείξει τη γυναικεία καταπίεση αλλά κατάφερε το ακατόρθωτο με τους λογοτεχνικούς χειρισμούς του: πέτυχε να ερμηνεύσει και να καταστήσει «διάφανη» μια σκοτεινή κατά συρροή δολοφόνο που σκοτώνει ανυπεράσπιστα βρέφη, μια φόνισσα της οποίας οι πράξεις δεν ερμηνεύονται υπό το πρίσμα του πάθους, της εμμονής ή της τρέλας αλλά απαιτούν πιο οξυδερκή κριτήρια. Το δε, εύρημα του Παπαδιαμάντη να λύσει το «δράμα» του παρουσιάζοντας τη γριά Χαδούλα να βρίσκει τον θάνατο στα μισά του δρόμου προς τον Άγιο Σώστη, μεταξύ της θείας και της ανθρωπίνης δικαιοσύνης είναι η μεγαλειώδης απόδειξη της συγγραφικής του δεινότητας.

Δεύτερο στη σειρά, «Η Τιμή και το χρήμα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη αποτελεί ένα έργο με θέμα επαναστατικό και ανατρεπτικούς χαρακτήρες. Με τη στέρεη, λιτή γραφή του και εκατό όλες κι όλες σελίδες αποτελεί γροθιά στο κατεστημένο της προίκας και τις συνέπειες που επέσειε στην ηθική και την ακεραιότητα των ανθρώπων. Η αγάπη γίνεται αντικείμενο συναλλαγής και η δοσοληψία απογυμνώνει ψυχές και αποκαλύπτει αλήθειες. Ο Ανδρέας ζητά ένα παχυλό ποσό για να βάλει στεφάνι στην Ρήνη με την οποία υποτίθεται ότι είναι ερωτευμένος αλλά η μάνα της η Επιστήμη αντιδρά. Ακολουθεί ο εκβιασμός όταν ο Ανδρέας αφήνει τη Ρήνη έγκυο. Εντέλει, η άβουλη κοπέλα είναι αυτή που προκαλεί την ανατροπή και ορθώνει το ανάστημά της πηγαίνοντας κόντρα στα ήθη της εποχής. Αποφασίζει να μείνει ανύπαντρη, να δουλέψει και να μεγαλώσει μόνη της το παιδί της. Αφενός το θέμα της γυναικείας χειραφέτησης εν έτει 1912 αφετέρου η χρήση της δημοτικής σε μια εποχή που ακόμη καλά κρατούσε η διαμάχη δημοτικής και καθαρεύουσας χαρίζουν σε αυτό το κείμενο διαχρονικά το σεβασμό μας.

«Ο Γιούγκερμαν και τα στερνά του» του Μ. Καραγάτση. Γραμμένο σε συνέχειες το 1938 από αυτό τον «μάστορα» της πλοκής και εξαίρετο εκπρόσωπο της γενιάς του 30, ο Γιούγκερμαν ξεφεύγει απ την πεπατημένη των ενάρετων ηρώων της λογοτεχνίας και κατακτά μια θέση στο πάνθεον των λογοτεχνικών χαρακτήρων που ξεχωρίζουν επειδή αντίκειται στα θετικά πρότυπα της εποχής. Η ζωή και οι περιπέτειες του Βασίλη Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν -γόνου μιας πλούσιας φινλανδικής οικογένειας- που ακολουθεί μια άσωτη ζήση και καταλήγει στην Ελλάδα μετά τη ρωσική επανάσταση είναι ένα ανάγνωσμα ιδιαίτερα ελκυστικό αφού ο καλοσμιλεμένος ήρωας είναι ιδιαίτερα προσηνής και περνάει υψηλόπνοα μηνύματα μέσα απ τη σαθρότητα, την πονηριά και τα ελαττώματά του. Η κραιπάλη, ο ανέλπιστος πλούτος και οι ανέσεις δεν θα του χαρίσουν ωστόσο την ευτυχία όπως ποτέ δεν χαρίζεται η ευτυχία σε όσους τη γυρεύουν με μολύβι, χαρτί και θράσσος.

«Ο τελευταίος πειρασμός» του Νίκου Καζαντζάκη ξεχωρίζει για μένα από ολόκληρη την εργογραφία του γιατί παρότι είναι γραμμένο με το μοναδικό καζαντζάκειο ύφος, απαιτούσε ιδιαίτερα λεπτούς χειρισμούς λόγω του ευαίσθητου θέματός του. Με ήρωα τον ανθρώπινο Χριστό τι άλλο θα μπορούσε να περιμένει ο συγγραφέας πέρα από αντιδράσεις και μικρόνοια; Παρότι ωστόσο γνώριζε τον κίνδυνο, τόλμησε και αντεπεξήλθε στην πρόκληση μιλώντας για τον Χριστό με κατάνυξη και πίστη ριζωμένη στα ουσιώδη και όχι στα τυπικά και στα στερεότυπα που φτιάχνουν το περίγραμμα μιας θρησκείας. Το διάβασα τελευταίο από τα έργα του Καζαντζάκη το 1988 με αφορμή το σάλο που είχε ξεσπάσει απ την ομώνυμη ταινία του Μάρτιν Σκωρτσέζε και εντέλει υποκλίθηκα για μια ακόμη φορά στην ευφυή του συγγραφέα του.

Για το τέλος άφησα το βιβλίο «Η κερένια κούκλα» του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου που «χτυπήθηκε» αλύπητα από τους κριτικούς της εποχής για την συγγραφική αποκοτιά του εν έτει 1911 να αναφέρεται ανοιχτά στις ανάγκες του κορμιού δίχως να τις καλύπτει με τα υπονοούμενα και την σεμνοτυφία που χαρακτήριζε τη λογοτεχνία της εποχής του. Θέμα του ένα ερωτικό τρίο, ένα σύμπλεγμα, ένας κόμπος αξεδιάλυτος ανάμεσα σε δυο γυναίκες και έναν άντρα, μια ερωτική συμπλοκή για την ακρίβεια ανάμεσα στη μεγαλούτσικη Βιργινία που παντρεύτηκε ένα νεώτερο άντρα, τον Νίκο και την άβγαλτη, νεαρή Λιόλια που του προσφέρει ό,τι η γυναίκα του αδυνατεί. Κόντρα στα στερεότυπα της εποχής και με ένα λυρισμό διαμορφωμένο απ τα ευρωπαϊκά διαβάσματα του Χρηστομάνου, η κερένια κούκλα αποτέλεσε μια τομή στα λογοτεχνικά δρώμενα και άνοιξε το δρόμο για μια πιο ελεύθερη εκφραστικά λογοτεχνία.

Πασχαλία Τραυλού

Η Πασχαλία Τραυλού γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας και από νωρίς εκδήλωσε την αγάπη της για τη ζωγραφική, τη μουσική και τον γραπτό λόγο. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών ελληνική κλασική φιλολογία και παρακολούθησε μεταπτυχιακό πρόγραμμα για τη λατινική ποίηση Ορατίου και Βιργιλίου, ενώ την ίδια περίοδο δημοσίευσε τα πρώτα της διηγήματα σε τοπική εφημερίδα της Βέροιας. Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε ζητήματα φύλου, ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου με τίτλο «Φύλο και νέα εργασιακά και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα στην κοινωνία της πληροφορίας», καθώς και στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας με τίτλο «Στρατηγική και πολιτική εθνικής ασφάλειας». Είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Ασχολείται με παρουσίαση και κριτική βιβλίων στο diavasame.gr.

Έργα της είναι: Με Μπαλαντέρ τη Μοναξιά, Ήθελα μόνο ένα Αντίο, Η Ματζίκα της Αγάπης, Κλειδωμένο Συρτάρι, Φτερά από Μετάξι, Έστω μία Φορά, Η Γυναίκα του Φάρου, Οι Εραστές της Γραφής, Γυάλινος Χρόνος, εκδ. Ψυχογιός, Η Μήδεια δεν Χόρεψε Ποτέ, εκδ. Μεταίχμιο. Έχει βραβευτεί για τη λογοτεχνική της παρουσία από τον σύλλογο γυναικών «Εξάλειπτρον» το 2016, ενώ το βιβλίο της Φτερά από Μετάξι ήταν υποψήφιο για βραβείο αναγνωστών το 2008. Από τις εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορούν το Φιλί στα Μάτια, Το Άγαλμα στη Σοφίτα, μια πλήρως αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου Τα Ρόδα της Σιωπής, Θεοί από Στάχτη, Άνθρωποι από Στάχτη, Άγγελοι από Στάχτη και Η Γιατρίνα.

► Υπάρχουν βιβλία που κατέχουν ξεχωριστή θέση στο μυαλό και στην καρδιά μας. Βιβλία που μας καθορίζουν, δεν τα ξεχνάμε ποτέ και κατά καιρούς ανατρέχουμε ξανά και ξανά στις σελίδες τους, διότι από τότε που τα διαβάσαμε για πρώτη φορά έχουν γίνει ένα κομμάτι από εμάς. Αυτή είναι άλλωστε και η αξία ενός λογοτεχνικού έργου: με τον όσο πιο αρμονικό και ολοκληρωμένο συνδυασμό μορφής και ύφους, πρώτα να μας συγκινεί και κατόπιν να περνά ανεξίτηλα και παιδευτικά στη σκέψη μας. Η ελληνική λογοτεχνία έχει να επιδείξει πλείστα όσα σημαντικά έργα που αποτύπωσαν μέσα από την πλοκή τους το ιστορικό γίγνεσθαι της εποχής τους και με όχημα τους χαρακτήρες των ηρώων τους σκιαγράφησαν προβλήματα και δεινά, προβληματισμούς και οράματα, καθώς και διαφορετικές οπτικές γωνίες του κόσμου. Έργα που η λογοτεχνική τους δύναμη παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, όπως και το γεγονός ότι ένας συγγραφέας είναι πρώτα και κύρια αναγνώστης, το cityportal.gr καλεί αγαπημένους σας σύγχρονους συγγραφείς να φανερώσουν τα δικά τους αγαπημένα βιβλία από την ελληνική λογοτεχνία, γραμμένα από το 1980 και πίσω, βιβλία που τους καθόρισαν και θα βοηθήσουν και όλους εμάς στην αναζήτηση των αναγνώσεών μας.

Μαρία Ψωμά Πετρίδου

Ακολουθήστε το cityportal.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις Διαβάστε για Συναυλίες, Σινεμά, Θέατρο, βιβλία, τέχνες, εκδρομές στην ατζέντα (ημερολόγιο) αλλά και όλα τα Τελευταία νέα από τη Θεσσαλονίκη, την Ελλάδα και τον Κόσμο, σήμερα, τώρα που συμβαίνουν.

ΑΤΖΕΝΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΔΩΡΕΑΝ ΤΑΙΝΙΕΣ ΣΤΗΝ TV CINE ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ