Queer | κριτική της ταινίας

Queer | Κριτική της ταινίας Δραματική ταινία εποχής, αμερικάνικης και ιταλικής παραγωγής του 2024, σε σκηνοθεσία Λούκα Γκουαντανίνο, με τους Ντάνιελ Κρεγκ, Ντρου Στάρκι, Τζέισον Σουόρτσμαν, Ομάρ Απόλο, Λέσλι Μάνσβιλ κα.

Στην πιο προσωπική του ταινία, ο Λούκα Γκουαντανίνο, δείχνει πιο ώριμος σκηνοθετικά και πιο τολμηρός από ποτέ. Αρπάζοντας την ευκαιρία να διασκευάσει τη ομώνυμη μυστηριώδη νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ, που έγραψε τη δεκαετία του ‘50 και αποφάσισε να κυκλοφορήσει τριάντα χρόνια μετά (πιθανώς λόγω της προκλητικότητάς της), δίνει την αίσθηση του σκηνοθέτη που βρήκε το στόρι της ζωής του. Ευτυχώς, όμως, γι’ αυτόν και την ταινία του, ο ήρωας της ιστορίας μπορεί να είναι αντανάκλαση του σκηνοθέτη, αλλά περισσότερο είναι ένας βασανισμένος χαρακτήρας, πιστός στο πνεύμα του βιβλίου.

Και αυτό γιατί όταν το βιβλίο δημοσιεύτηκε και λατρεύτηκε από την αντεργκράουντ σκηνή της Νέας Υόρκης, ο Μπάροουζ σε δηλώσεις του είχε πει ότι δεν ένιωθε πως ανήκει στους γκέι λογοτεχνικούς κύκλους ή στην γκέι κοινότητα και πως δεν είχε υπάρξει γκέι ούτε για μια ημέρα στη ζωή του – διαφοροποιώντας τον ορισμό των συχνά συγκεχυμένων εννοιών γκέι και κουίρ.

Άλλωστε, ο Μπάροουζ, μίας περασμένης γενιάς συγγραφέας, δεν έχει αναστολές ούτε ακολουθεί πρότυπα, έχει τον δικό του κόσμο, πλημμυρισμένο από το αγαπημένο του όπιο.

Το μικρό σε όγκο βιβλίο, αλλά ιδιαιτέρως επιδραστικό, που μέχρι πρότινος θεωρούνταν ότι δεν ταίριαζε στον κινηματογράφο, θα λάβει μία φαντασμαγορική διάσταση από τον επιθετικό Ιταλό σκηνοθέτη, που κατορθώνει να μεταφέρει το ιδιαιτέρως αντισυμβατικό ανυπόταχτο πνεύμα του συγγραφέα, παραδίδοντας μία περιπλάνηση στο ασυνείδητο, ένα ελκυστικό κινηματογραφικό παράδοξο, που γυρίστηκε κυρίως στα μυθικά στούντιο της Τσινετσιτά.

Δύο συμβάντα στη ζωή του Μπάροουζ (η υπόθεση για την εξ αμελείας δολοφονίας της γυναίκας του, αλλά και μια ερωτική απόρριψη) εξηγούν και στην κατανόηση της ταινίας, καθώς ο ήρωάς του Γουίλιαμ Λι (το άλτερ έγκο του Μπάροουζ) μέσα από τις ατελείωτες καταχρήσεις του προσπαθεί να κρύψει τις ενοχές του για το χαμό της γυναίκας του. Περιπλανώμενος στην Πόλη του Μεξικού, στα τέλη της δεκαετίας του ‘40, είναι ο μυστηριώδης ταξιδιώτης με το λευκό λινό κοστούμι και το πιστόλι στη ζώνη, που αναρωτιέται για την ταυτότητά του, ακόμη και όταν ξεφεύγει με τις καταχρήσεις. Νιώθει καταπιεσμένος, όχι απαραίτητα ερωτικά και σαν όχι και τόσο κλασικός τυχοδιώκτης στη Νότια Αμερική, κυνηγά το άπιαστο, να ξεφύγει από τον καθιερωμένο τρόπο ζωής, να ξεγελάσει τον θάνατο. Οι σχέσεις του με τους άλλους Αμερικάνους ομογενείς στο Μέξικο λιγοστές, καθώς τον περισσότερο χρόνο του τον περνά μόνος. Μέχρι που θα συναντήσει σε ένα παρακμιακό μπαρ έναν νέο φοιτητή, που θα του προκαλέσει το ενδιαφέρον, θα αστράψει κάτι στο θολό του μυαλό.

Το φιλμ – χωρισμένο σε κεφάλαια – παρά ταύτα, δεν είναι τα απομνημονεύματα ενός ηδονιστή, ο οποίος πνίγει τη θλίψη του στο ποτό και σε ευκαιριακούς έρωτες, σε μία πόλη καταφύγιο παράνομων και «διαφορετικών», αλλά το ατέλειωτο κυνήγι των απραγματοποίητων ονείρων όπου η σαγήνη της αποπλάνησης δένει αρμονικά με την απόρριψη, τον πόνο των ψευδαισθήσεων.

Ο Γκουαντανίνο, δεν χάνει την ευκαιρία και με την ελευθερία του κειμένου, θα μεταφέρει το στόρι του ως μία εξωτική φαντασίωση, με τα φωτεινά χρώματα της λατινοαμερικάνικης μεγαλούπολης, την ηλεκτρική αίσθηση των μπαρ και των νυχτερινών περιπλανήσεων και τις πολλά υποσχόμενες σιλουέτες, τα ναρκωτικά κι ενός αναχρονιστικού σάουντρακ, που επισημαίνει τη διαχρονικότητα των δαιμόνων του ήρωα, του καταπιεσμένου πάθους, του θαρραλέου πειραματισμού και της ταύτισης.

Η περιπλάνηση του ήρωα με τον φίλο του στη ζούγκλα, σε αναζήτηση ενός μυθικού παραισθησιογόνου φυτού το οποίο υπόσχεται να απελευθερώσει άγνωστες δυνάμεις σε όποιον το δοκιμάσει, θα δώσει στον Γκουαντανίνο τη δυνατότητα να εμπνευστεί ορισμένες ντελιριακές εικόνες, βγαλμένες από τα καλύτερα του κινηματογραφικού υπερεαλισμού, αλλά και να πλησιάσει ακόμη περισσότερο το σύμπαν του Μπάροουζ.

Ωστόσο, το φιλμ, παρότι ο σκηνοθέτης το μόνταρε δυο και τρεις φορές, για να κατεβάσει τη συνολική διάρκειά του στα 135 λεπτά, ορισμένες στιγμές δείχνει να βολοδέρνει χωρίς ιδιαίτερο λόγο, πέρα από τη γνωστή φιγουρατζίδικη διάθεση του Γκουαντανίνο, που, ωστόσο, καταφέρνει να κάνει επιτέλους κάτι ξεχωριστό στην καριέρα του, μια ταινία με ουσία και που πιθανώς να βρεθεί στο κόκκινο χαλί των Όσκαρ.

Ο Ντάνιελ Κρεγκ, πολύ μακριά από τον 007 που τον έκανε διάσημο, θα καταγράψει μία σημαντική πολυδιάστατη ερμηνεία, συλλαμβάνοντας τη μεγαλοπρέπεια ενός ήρωα που ξέρει να κυνηγά, να θριαμβεύει και να ηττάται.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Δεκαετία του 1940. Ο Γουίλιαμ Λι, ένας Αμερικανός στην Πόλη του Μεξικού, περνά τις μέρες του σχεδόν εντελώς μόνος, εκτός από μερικές επαφές με άλλα μέλη της μικρής αμερικανικής κοινότητας. Η συνάντησή του με τον Γιουτζίν Άλερτον, έναν νέο φοιτητή στην πόλη, του δείχνει για πρώτη φορά ότι μπορεί τελικά να είναι δυνατόν να δημιουργήσει μια στενή σχέση με κάποιον.

ΑΠΕ ΜΠΕ | Κριτική ταινίας:  Χάρης Αναγνωστάκης