Χρυσάνθη Ιακώβου - Έλληνες συγγραφείς προτείνουν τα αγαπημένα τους βιβλία

Το πιο ασφαλές κριτήριο για ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα είναι ο χρόνος. Αν καταφέρνει ένα έργο να συγκινεί και να αγαπιέται δεκαετίες μετά τη δημιουργία του, αυτό σημαίνει -αν μη τι άλλο- ότι είναι γνήσιο και διαχρονικό. Αγαπώ τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, επειδή πιάνει τον σφυγμό της σημερινής κοινωνίας, αλλά αγαπώ εξίσου και τα βιβλία προηγούμενων δεκαετιών για τα ιστορικά τους στοιχεία, για τη γλώσσα τους και γιατί μέσω αυτών μπορεί να δει κανείς γλαφυρά ολόκληρη την πορεία του ελληνικού έθνους και να κατανοήσει έτσι το χθες και το σήμερα της χώρας μας.

 

Ο Χριστός ξανασταυρώνεται του Νίκου Καζαντζάκη

Η πρώτη μου επαφή με τον Καζαντζάκη ήταν με το Ο Χριστός ξανασταυρώνεται και διαβάζοντάς το κατάλαβα για ποιο λόγο θεωρείται τόσο σπουδαίος συγγραφέας. Δεν έχω ξαναδεί ποτέ στη λογοτεχνία τόσο εύστοχη αποτύπωση της κοινωνίας. Εκτός από την ενδιαφέρουσα υπόθεση, τις υπέροχες περιγραφές και τις πληροφορίες για τη ζωή της περιόδου στην οποία τοποθετείται η ιστορία, ο Καζαντζάκης μετατρέπει με μοναδικό τρόπο τους ήρωες του σε σύμβολα για να μιλήσει για το καλό και για το κακό, για την υποκρισία και το φθόνο, για τις αδυναμίες και τις παθογένειες της κοινωνίας, κάνοντας έτσι το βιβλίο του απόλυτα διαχρονικό.
 

Όλα τα διηγήματα του Γεώργιου Βιζυηνού

Έργο του Βιζυηνού διάβασα για πρώτη φορά στο σχολείο, μια και το Αμάρτημα της μητρός μου ήταν στην διδακτέα ύλη. Με γοήτευσε τόσο πολύ η γραφή του που αποφάσισα να διαβάσω όλα του τα διηγήματα. Οι ήρωες του Βιζυηνού χαρακτηρίζονται από μία τραγικότητα: βρίσκονται σε μια δίνη δυσάρεστων καταστάσεων που δεν προκάλεσαν οι ίδιοι, αλλά παρόλο που προσπαθούν πραγματικά να ξεφύγουν από αυτήν δεν τα καταφέρνουν. Το μαγικό με τον Βιζυηνό είναι ότι, ενώ οι ιστορίες του είναι σκληρές και θλιβερές, η γλώσσα του είναι τρυφερή, σαν να θέλει να μετριάσει τη στεναχώρια του αναγνώστη. Το στοιχείο ωστόσο που τον καθιστά έναν πραγματικά σπουδαίο πεζογράφο είναι η ικανότητα του να μπαίνει βαθιά στην ψυχοσύνθεση των ηρώων του και να παρουσιάζει τις πράξεις τους ως αποτέλεσμα των συναισθημάτων τους, πράγμα σχεδόν πρωτόγνωρο για τα λογοτεχνικά δεδομένα της εποχής του, που είναι όμως πετυχημένο ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα.
 

Η Χαμένη Άνοιξη του Στρατή Τσίρκα

Ένας καθηγητής ιστορίας μού είχε πει κάποτε ότι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να μάθει κανείς ιστορία είναι να διαβάσει ιστορικά μυθιστορήματα. Έτσι αποφάσισα να διαβάσω την Χαμένη Άνοιξη του Τσίρκα – και πράγματι έμαθα (ή μάλλον ένιωσα) όσα συνέβησαν στην Ελλάδα τη δεκαετία του 60. Το μυθιστόρημα καλύπτει ένα μικρό χρονικό διάστημα: είκοσι μόλις μέρες, από τις 4 μέχρι τις 23 Απριλίου του 1965. Κι όμως αυτό το διάστημα είναι αρκετό για να καταφέρει να καλύψει ο συγγραφέας τα γεγονότα της Αποστασίας, τον εξαναγκασμό του Παπανδρέου σε παραίτηση, το θάνατο του Σωτήρη Πέτρουλα. Με μοναδική δεξιοτεχνία, ο Τσίρκας συνδέει τις προσωπικές υποθέσεις των ηρώων του με τα μεγάλα γεγονότα εκείνης της εποχής και μεταφέρει στον αναγνώστη αυτούσιο το ταραγμένο κλίμα των ημερών, δίνοντας του μια ξεκάθαρη εικόνα για το πώς οδηγήθηκε η Ελλάδα στο Πραξικόπημα λίγα χρόνια μετά.

Ο ζητιάνος του Ανδρέα Καρκαβίτσα

Ο Ζητιάνος είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα, συναρπαστικό για την υπόθεση του, ενδιαφέρον για τις ιστορικές πληροφορίες και μοναδικό για τα μηνύματα του. Ο Καρκαβίτσας παρουσιάζει μια πολύ γλαφυρή εικόνα της ελληνικής κοινωνίας του 19ου αιώνα, με το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, την πίστη σε δεισιδαιμονίες και την πονηριά να είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των κατοίκων του μικρού χωριού στο οποίο τοποθετείται η υπόθεση. Με μοναδικό τρόπο ο συγγραφέας περιγράφει από τη μια τα πονηρά τεχνάσματα του ζητιάνου και από την άλλη τις αντιδράσεις των κατοίκων. Μέσα από αυτήν την ιστορία ο Καρκαβίτσας καταφέρνει να ασκήσει έντονη κριτική στα ήθη και στους θεσμούς της εποχής και να καυτηριάσει -σχεδόν με σατιρική διάθεση- τα κακώς κείμενα της τότε κοινωνίας. Το δε φινάλε είναι από αυτά που δεν ξεχνάς ποτέ.
 

Η Μεγάλη Χίμαιρα του Μ. Καραγάτση

Δεν είναι τυχαίο που αυτό το βιβλίο διαβάζεται μέχρι σήμερα και που είναι τόσο αγαπητό στους βιβλιόφιλους. Οι ήρωες της Μεγάλης Χίμαιρας κουβαλούν κάτι από την τραγικότητα των ηρώων του αρχαίου δράματος. Κινούνται από τα πάθη τους, όχι γιατί είναι αδύναμοι, αλλά γιατί -πολύ απλά- ακολουθούν τον χαρακτήρα τους. Στο τέλος ασφαλώς συντρίβονται, αλλά με αξιοθαύμαστη αξιοπρέπεια. Το πιο σημαντικό πράγμα που κατάφερε ο Καραγάτσης σε αυτό το βιβλίο δεν είναι μόνο ότι αφηγήθηκε όμορφα μια τραγική ιστορία γεμάτη έρωτα και θάνατο, αλλά ότι συνέδεσε τις κοινωνικές επιταγές της περιόδου και του τόπου όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση με την ψυχοσύνθεση και τις ενέργειες των ηρώων, δημιουργώντας έτσι με πολύ εύστοχο τρόπο αλυσιδωτές καταστάσεις και αναπότρεπτα γεγονότα, που οδηγούν σε ένα πολύ δυνατό φινάλε.

Χρυσάνθη Ιακώβου

Η Χρυσάνθη Ιακώβου έχει σπουδάσει Ελληνική Φιλολογία και εργάζεται ως δημοσιογράφος. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές (Αχ-έρων, Εκδόσεις Βακχικόν 2013 και Τεθλασμένοι χρόνοι, Εκδόσεις Βακχικόν 2017) και έχει συμμετάσχει με ποιήματα και διηγήματά της σε ανθολογίες και συλλογικές εκδόσεις. Διατηρεί συνεργασία με ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά ως κριτικός βιβλίων. Συνεργάζεται με διάφορες ιστοσελίδες όπου δημοσιεύει απόψεις, συνεντεύξεις με καλλιτέχνες και κείμενα για τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Ασχολείται με τη φωτογραφία. Παρουσιάζει εδώ και πολλά χρόνια ραδιοφωνικές εκπομπές που αφορούν το βιβλίο και τον κινηματογράφο. Διατηρεί την προσωπική ιστοσελίδα www.chrisanthiiakovou.gr.

►Υπάρχουν βιβλία που κατέχουν ξεχωριστή θέση στο μυαλό και στην καρδιά μας. Βιβλία που μας καθορίζουν, δεν τα ξεχνάμε ποτέ και κατά καιρούς ανατρέχουμε ξανά και ξανά στις σελίδες τους, διότι από τότε που τα διαβάσαμε για πρώτη φορά έχουν γίνει ένα κομμάτι από εμάς. Αυτή είναι άλλωστε και η αξία ενός λογοτεχνικού έργου: με τον όσο πιο αρμονικό και ολοκληρωμένο συνδυασμό μορφής και ύφους, πρώτα να μας συγκινεί και κατόπιν να περνά ανεξίτηλα και παιδευτικά στη σκέψη μας. Η ελληνική λογοτεχνία έχει να επιδείξει πλείστα όσα σημαντικά έργα που αποτύπωσαν μέσα από την πλοκή τους το ιστορικό γίγνεσθαι της εποχής τους και με όχημα τους χαρακτήρες των ηρώων τους σκιαγράφησαν προβλήματα και δεινά, προβληματισμούς και οράματα, καθώς και διαφορετικές οπτικές γωνίες του κόσμου. Έργα που η λογοτεχνική τους δύναμη παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, όπως και το γεγονός ότι ένας συγγραφέας είναι πρώτα και κύρια αναγνώστης, το cityportal.gr καλεί αγαπημένους σας σύγχρονους συγγραφείς να φανερώσουν τα δικά τους αγαπημένα βιβλία από την ελληνική λογοτεχνία, γραμμένα από το 1980 και πίσω, βιβλία που τους καθόρισαν και θα βοηθήσουν και όλους εμάς στην αναζήτηση των αναγνώσεών μας.
Μαρία Ψωμά Πετρίδου