Η σύγχρονη τέχνη μέσα από τα τείχη του Επταπυργίου (συνέντευξη Αρετή Λεοπούλου)

Τον Σεπτέμβριο του 2020 ολοκληρώθηκε στο Επταπύργιο μια σειρά εκδηλώσεων σύγχρονης τέχνης με τίτλο «Το παρελθόν δεν είναι ξένη χώρα». Το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟΑ) ξεκίνησε αυτό το εγχείρημα προβολής έργων σύγχρονης τέχνης μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους, με σκοπό την αλληλεπίδραση των δύο και την κινητοποίηση του κοινού. Η μέρα ήταν αφιερωμένη στην προβολή των έργων “Desert Breath” και “Vital Space Istanbul” της Δανάης Στράτου.

 

Η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια του μουσείου Αρετή Λεοπούλου μας υποδέχτηκε στον αρχαιολογικό χώρο και μας μίλησε για τη διοργάνωση και τη σημασία της εκδήλωσης

αυτής.
 

► Ως εκπρόσωπος του MOMus-Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, θα θέλατε να μας πείτε κάποια πράγματα για την πρωτοβουλία «Το παρελθόν δεν είναι ξένη χώρα»;

Η πρωτοβουλία αυτή προέκυψε κατόπιν μιας πρόσκλησης του Υπουργείου Πολιτισμού να παρουσιαστούν έργα της σύγχρονης τέχνης μέσα σε παλιούς αρχαιολογικούς χώρους. Είναι ένας συνδυασμός τον οποίο εμείς είχαμε δοκιμάσει έτσι κι αλλιώς, είχαμε την εμπειρία του μέσα από διοργανώσεις όπως η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης. Πάρα πολύ συχνά οι καλλιτέχνες θέλουν να δείχνουν τη δουλειά τους σε παλιούς χώρους, σε χώρους που έχουν μια φόρτιση ιστορική και μνημειακή. Έτσι, με βάση αυτό το χρηματοδοτούμενο project και έχοντας την ασφάλεια της θερινής ατμόσφαιρας και του υπαίθριου χώρου, είπαμε να δείξουμε μια σειρά από έργα video art, από 4 καλλιτέχνες, τα οποία θα τα συζητούν και άνθρωποι από άλλα πεδία, πέρα από τους εικαστικούς, όπως ψυχολόγοι, αρχιτέκτονες, κοινωνιολόγοι κ.τ.λ. Ήταν ένας στόχος που θέλαμε να λειτουργήσει ως επικοινωνιακό έναυσμα, να κινητοποιηθεί στην κουβέντα και ο κόσμος, το κοινό το οποίο μέχρι στιγμής έχει δουλέψει πολύ ωραία. Έτσι, προκύπτουν συζητήσεις που συνδυάζονται πάρα πολύ, επειδή και τα έργα συνδέονται πάρα πολύ, με αυτό που ζούμε φέτος, με όλη την εμπειρία της απομόνωσης, αποξένωσης, μοναχικότητας και όλων των άλλων εμπειριών που ο κόσμος εξομολογείται με αφορμή τα ίδια τα έργα, τα οποία είναι παλιότερα, όμως βλέπουμε εδικά τώρα πως έχουν πολύ διαχρονικά νοήματα.
 

► Οπότε θεωρείτε ότι η σύγχρονη τέχνη, που είναι κάτι καινούργιο, μπορεί να ταιριάξει με το παρελθόν, με το μνημείο;

Και με το παρελθόν και με το μνημείο. Υπάρχουν έργα τα οποία μιλούν για τον εγκλεισμό. Βρισκόμαστε σε έναν χώρο ο οποίος έχει υπάρξει φυλακή. Άλλοτε οι άνθρωποι κλείνονταν εδώ για να προστατευτούν, άλλοτε για να τιμωρηθούν. Σήμερα ανοίγονται στους υπαίθριους χώρους για να χαρούν την τέχνη με ασφάλεια. Δηλαδή αυτοί οι χώροι νοηματοδοτούν από μόνοι τους τη σχέση τους με το σύγχρονο, με το τώρα, είτε αυτό είναι έργο τέχνης, είτε είναι οι εμπειρίες του κόσμου που τους επισκέπτεται. Και νομίζω ότι αυτό είναι και όλο το νόημα. Πάντα το παλιό συνδιαλέγεται πολύ όμορφα με το καινούργιο.

 

► Εσείς ως επιμελήτρια ποια κριτήρια υιοθετείτε και πώς προσεγγίζετε την τοποθέτηση του έργου τέχνης μέσα σε έναν τέτοιο χώρο;

Για εμάς όλα ξεκινούν με τη νοηματοδότητση του έργου. Προσπαθούμε να δούμε και να διαπιστώσουμε εάν τα νοήματα του έργου , η ουσία του, το ενδεχόμενο σενάριό του, οι στόχοι του έργου, που στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για έργα παλιά που τα γνωρίζαμε ήδη, δένουν με το project το οποίο τρέχουμε. Κάπως έτσι έγιναν οι επιλογές των τεσσάρων αυτών προβολών. Από εκεί και πέρα, το πώς όλα αυτά δένουν και λειτουργούν ξεκινά εν μέρει από την επιλογή μας, αλλά στην πορεία εξελίσσεται και από μόνο του. Βλέπει, δηλαδή, κανείς ότι τη νοηματοδότηση μπορεί να τη δώσει και το κοινό με έναν τρόπο τελείως διαφορετικό από αυτό που εμείς προβλέπαμε, επιθυμούσαμε ή επιδιώκαμε. Έτσι, εμπλουτίζουμε και εμείς την εμπειρία μας και μαθαίνουμε πράγματα από αυτό.
 

► Και όσον αφορά την προβολή των έργων της Δανάης Στράτου;

Οι συγκεκριμένες είναι δύο προβολές. Η πρώτη είναι η καταγραφή, το λεγόμενο documentation, μιας μεγάλης εικαστικής εγκατάστασης. Εντάσσεται στη λογική της Land art. Δημιουργήθηκε πάνω στη γη με σκοπό να δουλευτεί με τα υλικά της γης και του τόπου στον οποίο έγινε. Το δεύτερο φιλμάκι είναι συνδυασμός δύο φιλμ που μιλάνε για το “Vital Space”, τον ζωτικό χώρο που είναι άλλοτε κενός και άλλοτε γεμάτος από ανθρώπους. Τα δύο έργα είναι υλικό και στοιχεία που δένουν πάρα πολύ ή δίνουν αν θέλετε εναύσματα για να σκεφτούμε λίγο τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή παγκοσμίως. Βλέπουμε από τη μία το απέραντο και από την άλλη την πόλη, τον υπερπληθυσμό στις πόλεις, την παγκοσμιοποίηση, η οποία δημιουργεί αυτό τον υπερπληθυσμό, και το τι σημαίνει αυτός ο υπερπληθυσμός για εκρήξεις επιδημιών όπως η φετινή, γιατί όλα αυτά συνδέονται με έναν τρόπο. Ταυτόχρονα, ερχόμαστε σε επαφή με την αίσθηση του άδειου, βλέπουμε το τοπίο από μακριά. Τι μπορεί και αυτό να μας δημιουργεί, παρότι δεν είμαστε εκεί όμως το βιώνουμε μέσα από ένα φιλμ; Γιατί, εν τέλει, η ουσία όλου αυτού που γίνεται είναι να μιλήσουν οι άνθρωποι που ήρθαν, να δουν τις ταινίες για να δουν τι ακριβώς τους προξενεί αυτό το υλικό. Και ευτυχώς ανταποκρίνονται και το λένε και είναι πάρα πολύ ωραίο. Εν τέλει, το μόνο που έχει νόημα σε όλο αυτό είναι το να δώσουμε στο κοινό, το οποίο έχει στερηθεί λίγο πολύ της κινητικότητας και των δράσεων, την ευκαιρία να εκφραστεί. Με αφορμή τα ίδια τα έργα τέχνης και με την παρουσία των καλλιτεχνών σκοπός είναι να δημιουργηθεί ένας διάλογος, να γεννηθεί η επικοινωνία που τελευταία μας έχει λείψει πολύ.
 

Κλείνοντας τη συζήτηση η κ. Λεοπούλου επισήμανε πως το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης επιδιώκει να παραμένει πάντοτε παρόν για τον κόσμο. Έτσι, τηρώντας τα αναγκαία μέτρα, κρατάει τις πόρτες του ανοιχτές για το κοινό. Οι εκθέσεις συνεχίζονται τόσο στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, όσο και στο Πειραματικό Κέντρο Τεχνών στο λιμάνι, αλλά και στο Μουσείο Φωτογραφίας. Ταυτόχρονα, διοργανώνονται διαδικτυακά προγράμματα προκειμένου ο κόσμος να έρχεται σε  επαφή με την τέχνη έστω και από το σπίτι.

Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.momus.gr/

 

cityportal.gr / Η σύγχρονη τέχνη μέσα από τα τείχη του Επταπυργίου (συνέντευξη Αρετή Λεοπούλου) / γράφει η Άννα Κάμπα