Συνέντευξη του Mauro Gioia

O άνθρωπος που κουβαλά άθελά του τον τίτλο του «καλύτερου ερμηνευτή τραγουδιών του Νίνο Ρότα» αυτήν τη στιγμή στον κόσμο, έρχεται στη Θεσσαλονίκη σε ένα μουσικό αφιέρωμα – «Ραντεβού», όπου θα ξεδιπλώσει στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής όλα τα ταλέντα του. Ο Μάουρο Τζόια έδωσε συνέντευξη στην Γκέλυ Μαδεμλή και το περιοδικό CITY.

Γεννήθηκες στο Μιλάνο, αλλά μετακομίσατε οικογενειακώς στη Νάπολι όταν ήσουν τεσσάρων ετών. Συνήθως δεν συμβαίνει το αντίθετο, δεν μετακομίζουν από τα Νότια στα Βόρεια; Το ότι πέρασες από το ένα περιβάλλον σε ένα άλλο τόσο διαφορετικό, επηρέασε λες και την ιδιοσυγκρασία σου ως καλλιτέχνη;
Συμφωνώ με την παρατήρηση… Ο Βορράς είναι πολύ διαφορετικός απ’ το Νότο. Στην περίπτωση της οικογένειας, επρόκειτο για μια κλασική περίπτωση μετανάστευσης. Οπωσδήποτε το ότι πέρασα τα παιδικά μου χρόνια και την εφηβεία μου στη Νάπολι άλλαξε την αντίληψή μου για τη ζωή, για την τέχνη. Η Νάπολι είναι μία από τις πιο μουσικές πόλεις στον κόσμο. Ακόμα και ο θόρυβος από την κίνηση των αυτοκινήτων γίνεται μουσική εκεί.

Σπούδασες σκηνογραφία. Πώς προέκυψε το τραγούδι;
Με ενδιέφερε πάντα η δυνατότητα του να τραγουδά κανείς με τρόπο θεατρικό. Μου αρέσει πολύ το να λέω πως είμαι ένας σκηνογράφος που τραγουδά. Από την αρχή της καριέρας μου ήθελα να δημιουργώ σκηνικά από τα οποία προκύπτει μια «μουσική» ατμόσφαιρα και στα οποία εγώ αφήνομαι να τραγουδώ και να παίζω.

Για ποιους λόγους σε ενδιαφέρουν πολύ τα παραδοσιακά ναπολιτάνικα τραγούδια;
Κυρίως λόγω της μελωδίας τους και του ποιητικού βάρους και της ομορφιάς τους, φυσικά. Αλλά επίσης γιατί πιστεύω πως ένας από τους ρόλους του Ευρωπαίου καλλιτέχνη είναι το να εξερευνά τις ρίζες της παράδοσής του. Ειδικά σε αυτήν τη φάση όπου η σύγχρονη μουσική είναι τόσο φτωχή, στην οποία όλες οι διαφοροποιήσεις στη μουσική των λαών μοιάζουν να εξαλείφονται στο όνομα της παγκόσμιας ποπ.

Έχεις συμμετάσχει σε διάφορα projects εντός και εκτός Ιταλίας (έχεις πχ. Παίξει με τους Les Rita Mitsuko band!). Υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία επιλέγεις τις συνεργασίες σου;
Έχω τραγουδήσει σε πολλές διαφορετικές περιστάσεις με την τραγουδίστρια των Rita Mitsouko, Catherine Ringer… Μια φορά μάλιστα τραγουδήσαμε διασκευές ναπολιτάνικων τραγουδιών στα γαλλικά. Μου αρέσει όταν ένας καλλιτέχνης έχει το χρόνο να μπει βαθιά στην έρευνα του αντικειμένου του μαζί μου. Σιχαίνομαι τις επιφανειακές δουλειές ανάμεσα σε καλλιτέχνες που ούτε καν γνωρίζονται μεταξύ τους και συναντιούνται μόνο επειδή τους το ζήτησε η δισκογραφική τους ή ο μάνατζερ τους.

Γενικώς ασχολείσαι με διάφορες εκδοχές της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Δεν σε φθείρει η πολυπραγμοσύνη; Αλλά από την άλλη, δεν σε φθείρει και το γεγονός πως το όνομά σου έχει ταυτιστεί με το έργο του Νίνο Ρότα;
Για την πολυπραγμοσύνη μπορεί να φταίνε οι ανθρωπιστικές σπουδές που έχω κάνει… μπορεί η περιέργειά μου… μπορεί να φταίει η θέληση για έρευνα όλων των επιχειρημάτων από όλες τις οπτικές γωνίες –και με διαφορετικά όργανα. Όσο για την εμμονή / ψύχωσή μου με τον Νίνο Ρότα, για παράδειγμα, το τελευταίο καλοκαίρι γύρισα ένα ντοκιμαντέρ για τον Ρότα. Έκανα με τον ανιψιό του το γύρο της Ιταλίας με ένα Camper – αντίκα, ψάχνοντας μαζί του μαθητές του Ρότα, για να κάνω συνεντεύξεις μαζί τους, αναζητώντας την ανθρώπινη πλευρά του Ρότα.

Ποιο είναι το αγαπημένο σου τραγούδι του Νίνο Ρότα;
Το «Larì Lirà», από τις «Νύχτες της Καμπίρια». Είναι ένα τραγούδι στην ναπολιτάνικη διάλεκτο, τρυφερό και σκληρό όπως μπορεί να γίνει η πόλη μου. Σε αυτό το τραγούδι συναντάω όλη τη Νάπολι και όλον τον Ρότα.
 
Ποιο είναι νομίζεις το χαρακτηριστικό που κάνει τη μουσική του Ρότα δημοφιλή και σήμερα;
Ίσως οφείλεται στην ικανότητά του να ενώνει τη δύναμη της ιταλικής μελωδίας και την αίσθηση του μελοδράματος με απίστευτη ειλικρίνεια και απλότητα που μπορούσε να δημιουργήσει πανέμορφες εικόνες. Ο Νίνο έλεγε για τη μουσική του: «Ελπίζω η μουσική μου να κατάφερε να επικοινωνήσει με κάποια γαλήνη» Νομίζω πως η μουσική του ξυπνά αγνή ευτυχία στις καρδιές και τις ψυχές των ανθρώπων.

Η σχέση του Ρότα με τον Φελίνι ήταν ιδιάζουσα, εκτός από συνεργάτες υπήρξαν και πολύ κοντινοί φίλοι. Νομίζεις ως αυτό το μοντέλο συνεργασίας μπορεί να υπάρξει και σήμερα;
Σήμερα, στον κόσμο του κινηματογράφου, ίσως μόνο David  Lynch με τον Angelo Badalamenti να έχουν κάτι κοινό με αυτούς. Δεν μπορώ να φανταστώ ταινία του Lynch χωρίς τη μουσική του Badalamenti. Ο Φελίνι και ο Ρότα είχαν συμβιωτική σχέση. Είναι δύσκολο να επισημάνει κανείς πως ο ένας επηρέασε τον άλλο, πού σταματούν και πού τελειώνουν οι ομοιότητές τους. Ο Φελίνι έδινε αντιφατικές απαντήσεις όταν τον ρωτούσαν για τη μουσική του Ρότα, έλεγε: «Είναι μια μουσική λυπητερή, αλλά πρέπει να παίζεται με χαρά!». Δεν είναι τυχαίο πως μετά το θάνατο του Ρότα οι ταινίες του Φελίνι ήταν… διαφορετικές.

Υπάρχει ένα ρητό που λέει πως κανείς δεν μπορεί να τραγουδήσει καλύτερα από έναν ηθοποιό. Συμφωνείς με αυτό;
Δεν το έχω ακούσει ποτέ, αλλά συμφωνώ. Ένας / μία ηθοποιός μπορεί να τραγουδήσει επί σκηνής με όλο του το σώμα κι αυτό είναι πανέμορφο. Αλλά υπενθυμίζω επίσης και κάτι που έχει πει ο Ροσσίνι. Για να τραγουδήσει κανείς χρειάζεται τρία πράγματα: φωνή, φωνή, φωνή.

Αντί επιλόγου, θα μπορούσατε να μας περιγράψετε τι ακριβώς θα ακούσουμε  στη Θεσσαλονίκη;
Μια επιλογή τραγουδιών που γράφτηκαν για διαφορετικούς σκοπούς, είτε για ταινίες, στις θρυλικές συνεργασίες του με τον Φελίνι, τον Βισκόντι, τον Κόπολα, αλλά επίσης για θεατρικά, για την όπερα (έχει γράψει πανέμορφες άριες για την «Napoli Milionaria» του Ναπολιτάνου δραματουργού Eduardo de Filippo), για την τηλεόραση, όπως για την «La Pappa col Pomodoro», όπου έγραψε στίχους η περίφημη ιταλίδα σκηνοθέτης Λίνα Βερτμίλλερ. Και πάνω απ’ όλα, το κοινό θα ανακαλύψει τις όμορφες φωνές και προσωπικότητες των Martirio, της ισπανίδας τραγουδίστριας – ειδώλου του νέου φλαμένκο. Και την Πορτογαλίδα ηθοποιό και τραγουδίστρια Maria de Medeiros.
 
info:
«Ραντεβού με το Νίνο Ρότα»,
Mέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης,
Σάββατο 10/10, ώρα έναρξης 21.00,
πληροφορίες: 2310 895939, εισιτήρια 65 έως 20€.