Συνέντευξη του Θοδωρή Γκόνη

Μετά από έναν απόλυτα επιτυχημένο χειμώνα στο τιμόνι της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών, επωμίζεται παράλληλα για πρώτη φορά την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Φιλίππων-Καβάλας επιχειρώντας αυτό το καλοκαίρι την ανανέωση του με καινοτομίες και σημαντικά καλλιτεχνικά γεγονότα. O Θοδωρής Γκόνης έδωσε συνέντευξη στην Αναστασία Γρηγοριάδου και το περιοδικό CITY.

Η βασική σου σκέψη αναλαμβάνοντας την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Φιλίππων-Καβάλας ποια ήταν;
Όταν κάποιος σε καλεί σε μια θέση πρέπει να είσαι στο ύψος των περιστάσεων. Μου έγινε η πρόταση, μια πολύ σοβαρή πρόταση, από τον δήμαρχο Καβάλας κι αυτό το οφείλω βεβαίως στην παρουσία μου στις Σέρρες. Η εργασία μου όλο αυτόν τον καιρό στις Σέρρες δεν πέρασε απαρατήρητη. Κάποιοι άνθρωποι που επιθυμούσαν να γίνουν πράγματα και στον τόπο τους με φώναξαν να εργαστώ. Αυτό από μόνο του εμένα με κάνει υπεύθυνο. Το να με φωνάξει κάποιος να εργαστώ, αυτόματα με ενεργοποιεί. Βέβαια ανέλαβα πάρα πολύ αργά, τέλος Απριλίου είναι πολύ αργά, έτσι φέτος κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε. Ένα σοβαρό φεστιβάλ τον Απρίλιο πρέπει να τυπώνει τα προγράμματά του, τουλάχιστον. Το φεστιβάλ Φιλίππων είχε την ιστορία του. Τα τελευταία χρόνια δεν ήταν φεστιβάλ με τη σημασία της λέξεως. Απλώς ήταν ένας χώρος που περνούσαν παραστάσεις, δεν σχεδιάζονταν παραστάσεις για τους Φιλίππους, δεν παρήγαγε δικά του πράγματα, φιλοξενούσε. Αλλά έχοντας έναν τέτοιο εμβληματικό χώρο, τους Φιλίππους, δε νομίζω ότι είναι αυτό το ζητούμενο.

Ποιο είναι το ζητούμενο;
Ένα Φεστιβάλ για να δικαιολογεί το όνομά του πρέπει όχι μόνο να υποδέχεται αλλά να μπορεί να παράγει, να σχεδιάζει παραστάσεις, να παραγγέλνει, να σχεδιάζονται πράγματα γι’ αυτό. Να είναι μια περιπέτεια όχι μόνο για τους θεατές αλλά και τους καλλιτέχνες. Ένας τόπος αληθινού ραντεβού. Κάθε χρόνο να είναι ένα διαφορετικό ταξίδι, διαφορετικό βλέμμα, όχι το αναμενόμενο. Το δικό μας βλέμμα ξεκινάει από τους Φιλίππους, απ’ την Καβάλα, εκεί στέκεται από κει αντλεί και θέλει να πάει σ’ όλο τον κόσμο. Καθοριστικό ρόλο για την κατάρτιση του φετινού προγράμματος έπαιξε η γεωγραφία, ο τόπος-οι άνθρωποι. Πέρα απ’ τον εμβληματικό χώρο του αρχαίου θεάτρου των Φιλίππων, φτερουγίζουν, αναδεικνύονται και άλλα σημεία και άλλα ονόματα, Λιμενοβραχίονας, αποθήκες οργανισμού λιμένος Τελωνείου, Παλιά Μουσική – Χαλίλ Μπέη Τζαμί, Ιμαρέτ, Κάστρο, Λασπόλουτρα, αεροδρόμιο Αμυγδαλεώνα, αυτό είναι το φετινό μας τραγούδι.
Έγιναν σημαντικά πράγματα για πρώτη φορά. Πρώτη φορά φέτος φτιάξαμε καμαρίνια στους Φιλίππους. Μου έλεγαν φίλοι ηθοποιοί και το είχα έννοια, κι εγώ -είχα παίξει πιο παλιά και το ήξερα- δεν υπήρχαν καμαρίνια, ήταν ένα παράπηγμα κι όταν έβρεχε οι λάσπες έπαιρναν τα παπούτσια τα ρούχα…φέτος με τη βοήθεια και του δήμου Φιλίππων και των υπεύθυνων του αρχαιολογικού χώρου και του δήμου Καβάλας και των τεχνικών του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας έχουμε εξαιρετικά καμαρίνια. Αυτό το θεωρώ μεγάλη νίκη μας. Πρέπει να φτιάξεις το γήπεδο για καλέσεις μεγάλα παιχνίδια και μεγάλες ομάδες. Στο χέρι μας είναι οι Φίλιπποι, η Θάσος, η Καβάλα να έχουν ένα πολύ σημαντικό Φεστιβάλ. Και για του χρόνου μιλάμε με τον κ. Λούκο ώστε να έχουμε συμπαραγωγές, με τον κ. Καρασούλο, με το φεστιβάλ Υμηττού για να έχουμε κοινά πράγματα, συναυλίες μεγάλες, σπουδαία θεατρικά σχήματα ή και παραγωγές, να ανοίξει το γήπεδο, να μην είναι ένα πέρασμα, ένα φτωχό «είδα φως και μπήκα»…

Από τις 19 παραγωγές, οι 9 είναι αποκλειστικές παραγωγές του Φεστιβάλ;
Τυχαίνει μια ωραία σύμπτωση: πολλοί από αυτούς να κατάγονται απ’ την Καβάλα, είναι καλλιτέχνες σημαντικοί, έχουν την πατούσα τους στην πόλη αλλά το μέτωπό τους πολύ ψηλά, όπως ο Γιώργος Μοσχίδης, η Λυδία Φωτοπούλου,  ο Αργύρης Μπακιρτζής, ο Θόδωρος Γρηγοριάδης, οι αδελφοί Κούφαλη, η Φιλαρέτη Κομνηνού. Ξεκινάμε μέσα στην Καβάλα με την «Σονάτα του Σεληνόφωτος» στην πρώτη Πανσέληνο του Ιουλίου με την Λυδία Φωτοπούλου. Η «Πάχνη», των αδελφών Κούφαλη ένα σημαντικό κείμενο ανεβαίνει για πρώτη φορά στο θέατρο, μια ανάγνωσή του στις θεατρικές αναγνώσεις του Εθνικού Θεάτρου έκανε ιδιαίτερη αίσθηση, το «Κουαρτέτο» του Ντάρελλ που ανεβαίνει στο Ιμαρέτ, τι πιο ωραίο ένα κείμενο για την Αλεξάνδρεια σε ένα Αιγυπτιακό μνημείο, θα το σκηνοθετήσει η Άντζελα Μπρούσκου παίζουν η Όλια Λαζαρίδου, ο Αβαρικιώτης και η Μπουζούρη, στο «Γέρος χορευτής» ο Μάνος Ελευθερίου εμφανίζεται ως ηθοποιός. Είναι η «Ζωή εφάμιλλη» που είναι αφηγήσεις καπνεργατών, η ιστορία της Καβάλας με τον Γιώργο Μοσχίδη, την Λυδία Φωτοπούλου και τον Αργύρη Μπακιρτζή.  Κατά βάθος πιστεύω αυτές οι αφηγήσεις καπνεργατών, που μάζευα από το 1996 με πήγαν στην Καβάλα. Και όταν ο κ. Μοσχίδης μου λέει, περίμενα εβδομήντα χρόνια αυτό το κείμενο, είναι γιος καπνεργάτη από την Καβάλα, για μένα είναι πολύ συγκινητικό αυτό.

Πώς ξεπεράστηκε ο σκόπελος του μικρού οικονομικού προϋπολογισμού και σχεδιάστηκε αυτό το πλούσιο πρόγραμμα;
Χωρίς χρήματα δε γίνεται πολιτισμός. Το ζητούμενο είναι να κάνεις ένα φεστιβάλ με λίγα χρήματα, αλλά να υπάρχουν αυτά τα χρήματα. Έχεις να παλέψεις με πολλά. Έχουμε έναν προϋπολογισμό ελάχιστο, με το ζόρι 150-200.000 ευρώ. Τα τυπογραφικά, οι αφίσες, τα εργατικά, τα ανελαστικά έξοδα είναι ακριβώς αυτά  Έπρεπε λοιπόν να κάνουμε ένα μικρό θαύμα. Πώς έγινε αυτό; Όλοι οι καλλιτέχνες από τον κ. Μοσχίδη, την Όλια Λαζαρίδου, τον Τάκη Τζαμαργιά, τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, τον Γιώργο Ανδρέου, ήρθαν με ελάχιστα χρήματα, κάποιοι μόνο με τα εισιτήριά τους, είναι σαν χορηγοί και μιλάμε για τέτοιους καλλιτέχνες, πρώτης γραμμής που περιποιούν τιμή στο φεστιβάλ. Βεβαίως είναι φίλοι, και οι φίλοι μου είναι άνθρωποι που δε είναι φιλοχρήματοι, αλλά δεν μπορούμε να εκμεταλλευόμαστε κάθε φορά τους φίλους μας. Το έχω κάνει αρκετές φορές, το ομολογώ… Όμως και ο δήμαρχος Καβάλας και ο δήμαρχος Φιλίππων, με έχουν συγκινήσει πραγματικά, επιθυμούν να γίνει, να προχωρήσει, να αλλάξει, να φύγουμε από τις συνηθισμένες μασημένες συνταγές. Το βασικό για μένα ήταν να πάρουμε το ρίσκο, να αλλάξουν πράγματα, μακριά από μασημένες συνταγές.

Και στο ΔΗΠΕΘΕ Σερρών δεν πήρες ένα ανάλογο ρίσκο;
Ναι. Στις Σέρρες έγινε κάτι που ακόμα κι εμένα με άφησε έκπληκτο. Είκοσι χιλιάδες θεατές ένα χειμώνα στις Σέρρες. Αυτά είναι ψέματα, αλλά είναι αλήθεια! Ήμουν ένα χειμώνα στις Σέρρες και δεν το κούνησα, Κατέβαινα για το μάθημα στη Σταυρούπολη, στη Σχολή, έκανα μάθημα και γύριζα. Σε αυτά τα «ορεινά εργοτάξια» πρέπει να εργαστείς για να αποδώσεις και ο κόσμος λειτουργεί αναδρομικά. Αν του δώσεις το καλό θα ’ρθεί να το δει. Ας τελειώνει αυτή η ιστορία…ο κόσμος… δεν είναι όλοι ίδιοι…είναι κάποιοι που βλέπουν τα πρωινάδικα και άλλοι που επιθυμούν άλλα πράγματα.

Με τα τραγούδια τι γίνεται; Πότε προλαβαίνεις να γράφεις μέσα σε αυτούς τους τρελούς ρυθμούς δουλειάς;
Στο δρόμο. Το ποίημα του δρόμου είναι έτσι αλλιώς το τραγούδι. Μεταξύ Καβάλας Σερρών, μία ώρα διαδρομή, προκειμένου να σκέφτεσαι άλλα αντ’ άλλων σκέφτεσαι ρίμες, τραγούδια, κι έτσι γίνεται. Οι φίλοι μου ζητούν τραγούδια και δεν μπορώ παρά να τους δίνω ό,τι καλύτερο μπορώ να φτιάξω στις διαδρομές αυτές.