Φωτεινή Μπαξεβάνη («Λωξάνδρα»)

Ηθοποιός και μουσικός, ερμηνεύει το ρόλο της Λωξάντρας στην καινούρια παραγωγή του ΚΘΒΕ, με την οποία ανεβαίνει το μυθιστόρημα της Μαρίας Ιορδανίδου, σε διασκευή του Άκη Δήμου και σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη. H Φωτεινή Μπαξεβάνη έδωσε συνέντευξη στην Αναστασία Γρηγοριάδου και το περιοδικό CITY.

Το βιβλίο της Λωξάντρας, της Μαρίας Ιορδανίδου, πότε το διάβασες;
Το είχα διαβάσει παλιά, στα εφηβικά μου χρόνια. Το σήριαλ πρέπει να το είχα δει,  όταν παίχτηκε ήμουν πολύ μικρή, εννιά-δέκα, είχα μια ανάμνηση της Λωξάντρας φυσικά, του Ταρνανά, της Σουλτάνας.

Τι θυμόσουν από το βιβλίο;
Με το που μου έγινε η πρόταση για το ρόλο επιτόπου άρπαξα το βιβλίο από τη βιβλιοθήκη μου και το ξαναδιάβασα, οπότε δεν είναι το τι θυμόμουν, θα σου πω την αίσθησή μου τώρα, γιατί και τα βιβλία τα διαβάζεις μετά από χρόνια και είναι ένα άλλο βιβλίο. Πολύ συγκινητικό. Κάποιες μνήμες, κάποια πράγματα μού ήταν πολύ οικεία επειδή είναι ο παππούς μου από την Πόλη και το Μπαξεβάνηδες είναι τούρκικη λέξη, είχαν μπαξέδες έξω από την Κωνσταντινούπολη. Τον έχασα πριν από λίγα χρόνια, είχα κάποια μνήμη σε σχέση με πολλά που γράφει το βιβλίο. Ας πούμε το φαγητό, ο παππούς μου μαγείρευε, έβγαινε η γιαγιά απ’ το σπίτι κι ο παππούς πλάκωνε και μαγείρευε -πόσο του άρεσε! Δεν ξέρω αν εμένα μου είναι τόσο οικείο λόγω κάποιου κομματιού μνήμης στο DNA αλλά νομίζω ότι πραγματικά όλη αυτή η σχέση της οικογένειας, το να κάτσουμε να φάμε μαζί, να αγαπηθούμε, να τσακωθούμε, είναι κάτι το οποίο σε όλες τις ελληνικές οικογένειες υπάρχει -περισσότερο- σαν ανάμνηση πια.

Όταν σου πρότειναν το ρόλο ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτηκες;
Έπεσα με τα μούτρα στο διάβασμα. Έψαξα πολύ στο ίντερνετ. Αυτό ήταν άμεσο, την επόμενη ώρα. Μετά προσπάθησα να βρω τίτλους λογοτεχνικούς και μη, βιβλία που να έχουν σχέση με όλη αυτήν την περίοδο στην οποία αναφέρεται η Λωξάντρα και με την Πόλη. Πριν να πεθάνει ο παππούς μου είχα κάνει ένα ταξίδι, είχα πάει και είχα βρει το χωριό του και το είχα γράψει όλο σε βίντεο για να του το δείξω: δώρο, εκείνος δεν μπορούσε να πάει. Έτσι είχα μια πρόσφατη εικόνα της Πόλης, το 2004 είχα πάει. Και φυσικά και με τη μουσική ασχολήθηκα πολύ, έψαξα και άκουσα και διάβασα. Όλο αυτό, μυρωδιές, μουσικές, κείμενα, όλα αυτά κάνουν ένα κλίμα. Εγώ πάντα έτσι δουλεύω, έτσι κι αλλιώς. Και σαν μουσικός και σαν ηθοποιός. Αυτή είναι η μαγεία. Μια ολόκληρη έρευνα, ένα ολόκληρο ταξίδι για να αφουγκραστείς όλο αυτό, τις μουσικές, τα χρώματα, τα αρώματα, την αίσθηση, σαν να τα έχεις ζήσει.

Πώς δουλέψετε για την παράσταση με τον σκηνοθέτη τον Σωτήρη Χατζάκη;
Πριν να μπούμε στο έργο δουλέψαμε πάρα πολύ στο μυθιστόρημα και γενικά κάναμε και μια τεράστια εργασία οι ηθοποιοί για τα πάντα της Πόλης, της εποχής, όλα αυτά που σου λέω, δηλαδή το πώς μαγειρεύανε, πώς τρώγανε, μουσικές, πώς ζούσανε, τι φορούσαν, δεν υπήρχε λέξη που να αναφέρεται στο βιβλίο που δεν είχαμε αναλύσει, ψάξει, καταπληκτική δουλειά μιας προετοιμασίας πριν να μπούμε στο έργο. Κι αυτό ήταν εξαιρετικό που έκανε ο Χατζάκης, δεν το ’χω ζήσει πολλές φορές. Όχι φιλολογικά, πραγματικά. Ακούσαμε πολλά πράγματα, δοκιμάσαμε με τις φωνές μας, με το σώμα μας, κάναμε ασκήσεις, ήταν λίγο σαν να ήμουν σε μια εργασία στο πανεπιστήμιο, με τη χαρά του να τη βιώνεις και σωματικά. Μετά, όταν ξεκινήσαμε να δουλεύουμε το έργο το θεατρικό, υπήρχαν όλα αυτά και κύλησε σα νεράκι. Ο Χατζάκης έχει μια μεγάλη πορεία στα ελληνικά κείμενα και το έχει αποδείξει με τη δουλειά του όλα αυτά τα χρόνια. Η συνεργασία μου μαζί του μου άνοιξε δρόμους και έμαθα ένα σωρό πράγματα.

Η Λωξάντρα είναι μια δυναμική γυναίκα που νοσταλγεί ή θυμάται, αλλά αυτό δεν της στερεί το παρόν, ζει δυνατά στο σήμερά της. Αυτό βγαίνει στην παράστασή σας;
Ναι, βέβαια. Η Λωξάντρα είναι ένας άνθρωπος με το άλφα κεφαλαίο. Λειτουργεί με ένστικτο, είναι καθαρή, είναι ένας απλός άνθρωπος, όχι απλοϊκός, απλός, με όλη τη δύναμη που κρύβει αυτό. Τα ζει όλα, το κάθε παρόν, όπως είναι, αφιλτράριστα, τη χαρά, τη λύπη, όλα στο πολύ. Όπως πηγάζει αυτό από την ψυχή του ανθρώπου. Αυτό είναι πολύ αφοπλιστικό και είναι η μεγάλη της δύναμη. Αυτό που θέλει θα το κάνει. Είναι κι ένα χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης αυτό νομίζω, το να αντέχει και να επιβιώνει σε καταστάσεις, να δημιουργεί και να καταστρέφει επίσης, εφόσον υπάρχει κάποιος λόγος. Βέβαια η αλήθεια είναι ότι στην εποχή μας λόγω κανόνων συμπεριφοράς τα φιλτράρουμε όλα αυτά. Εκείνη είναι αρχετυπική, το παράδειγμα της γυναίκας σύμβολο.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της διασκευής του Άκη Δήμου στην Λωξάντρα κατά τη γνώμη σου;
Είμαι εντυπωσιασμένη από τη δουλειά που έκανε ο Άκης Δήμου. Το βιβλίο για όποιον το έχει διαβάσει είναι η ζωή αυτής της γυναίκας. Τόσα πολλά πράγματα, τόσα πρόσωπα που όλα αυτά για να τα φέρεις στη σκηνή του θεάτρου και να παρουσιαστούν σε λιγότερο από δύο ώρες, είναι πάρα πολύ δύσκολο. Εντυπωσιάστηκα πώς, με μια φοβερή οικονομία, περιεκτικότητα, δεν υπάρχει μισή φράση για πέταμα, και το σημαντικότερο απ’ όλα είναι εξαιρετικά μιλητό το κείμενό του.. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον ηθοποιό. Ο λόγος κυλάει, δεν κολλάει, τα μαθαίνεις και έρχονται φυσικά, με ροή. Σαν ηθοποιός, όταν πας να μιλήσεις ένα κείμενο, καταλαβαίνεις πόσο καλό είναι γιατί φεύγει, ρέει ο λόγος, είναι αληθινός. Καμιά φορά τους συγγραφείς τους πιάνει ένα λογοτεχνικό κάτι στο θέατρο και ο λόγος τους δεν μιλιέται.

Πολύς κόσμος θα θυμάται την τηλεοπτική ερμηνεία της Μπέττυ Βαλάση στο ρόλο, ταυτίστηκε με τη Λωξάντρα για πολλά χρόνια, και ίσως σε συγκρίνει. Την φοβήθηκες αυτήν την σύγκριση;
Την Βαλάση την αγαπώ, την εκτιμώ και δεν υπάρχει θέμα σύγκρισης. Σε όλων το μυαλό είναι η Λωξάντρα, λόγω της τηλεοπτικής μεταφοράς, αλλά από την άλλη εγώ κάνω τη συγκεκριμένη θεατρική Λωξάνδρα του Δήμου και του Χατζάκη και δεν έχω κάτι να συγκρίνω ή να φοβηθώ. Για μένα αυτό που έχει κάνει η Βαλάση είναι ανεκτίμητο, καταπληκτικό και εγώ το φέρω μέσα μου προφανώς με κάποιον τρόπο, λόγω της παιδικής μου ανάμνησης που έχω από το σήριαλ.

Πες μου δυο φράσεις του ρόλου σου που είναι πολύ χαρακτηριστικές της Λωξάντρας.
Έχει πολλά που λέει. Αυτή η γυναίκα στην απλότητά της είναι πολύ σοφή γυναίκα. Το βασικό μότο της είναι «τις εστί πλούσιος; Ο εν τω ολίγω αναπαυόμενος». Αυτό με στιγμάτισε τώρα στην κατάσταση που βρισκόμαστε, είναι ένα χαστούκι για μένα και για τη γενιά μου πιστεύω. «Εγώ δεν έχω εαυτό, ο εαυτός ο δικός μου οι άνθρωποί μου είναι». Πραγματικά, όσο αραιώνει η πυκνότητα της οικογένειας, φεύγει ο κόσμος, χάνεται, σκορπάει, και τόσο αυτή χάνει τη δύναμή της.

Info: